باید و نبایدهای زیست‌محیطی مس

در این میان مسائل و چالش‌های زیست‌محیطی، فعالیت برخی از معادن فلزی همچون مس و پساب حاصل از استخراج و فرآوری آنکه حاوی مواد زیانباری بوده و برای محیط‌زیست و انسان مضر است و به همین دلیل فعالان این بخش را بر آن داشته تا نسبت به رعایت ملاحظات زیست‌محیطی توجه بیشتری نشان دهند. البته همانگونه که وجود مس یا عناصر موجود در آن برای خاک مضر است نبود آن نیز منجر به از بین رفتن یا کاهش مقدار تولید محصولات گیاهی و دامی خواهد شد. در واقع مس و عناصر دیگری همچون مس، آهن، منگنز، فسفات و... جزو ساختار اصلی زمین‌شناسی به شمار می‌آیند و به عنوان یکی از فلزات استراتژیک در جهان شناخته شده‌اند. بنابراین ایجاد تعامل بین تولیدکنندگان این ماده معدنی با محیط‌زیست امری لازم و ضروری است.
تولید پساب‌های معدنی
به نظر می‌رسد کمبود ماده معدنی مس در زمین علاوه بر اینکه باعث به وجود آمدن چالش برای صنایع پایین‌دستی می‌شود برای محیط‌زیست و انسان نیز مضر است و که اگر نباشد بشر را دچار چالش خواهد کرد.

عمده فعالیت‌های معدنی با تولید پساب‌هایی همراه بوده و برای ورود آنها به فاضلاب‌ها قوانین و استانداردهای ویژه‌ای تعریف شده که باید از سوی بهره‌برداران معدنی مورد توجه قرار گیرد. درواقع مواد موجود در این پساب‌ها باید براساس شاخص‌های تعریف شده باشد تا اجازه ورود آن به فاضلاب‌ها داده شود زیرا پساب‌های حاصل از فعالیت معادن مس و فرآوری این کانی، شامل عناصر سنگینی همچون مولیبدن، کبالت و... است (این مواد به عنوان عناصر جانبی در کنار مس یافت می‌شوند) و ورود این پساب‌ها به محیط‌زیست خطر آلایندگی برای منابع طبیعی دارد. بر اساس پژوهش‌های انجام شده با آغاز عملیات استخراج کانسنگ مس، این عناصر به سطح زمین نزدیک شده و به دلیل داشتن ظرفیت تولید زهاب‌های اسیدی با قرار گرفتن در محیط آزاد و هوازدگی، امکان تولید آنها تشدید می‌شود. این مواد توانایی دارند که انواع فلزات سنگین را درون خود حل کرده و منجر به آلودگی محیط‌زیست شوند. به نظر می‌رسد در صورتی که برای باطله‌ها و پساب‌هایی که دارای فلزات سنگین هستند برنامه‌ای تدوین نشود، ورود آنها به محیط‌زیست و منابع آبی خطرات زیست‌محیطی فراوانی دارد و خاک منطقه و پوشش گیاهی را تهدید می‌کند.
فلز مس را ایرانیان کشف کردند
یک کارشناس و فعال در عرصه معدنکاری نیز درباره مشکلات و چالش‌هایی که درباره برداشت ذخایر مس وجود دارد گفت: براساس مطالعات انجام شده، فلز مس در حدود ۱۸۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح شناخته شده است. این فلز در ابتدا از سوی ایرانیان و در خاورمیانه شناسایی شده و مورد استفاده قرار گرفته است. کامران کاوه فیروز در ادامه با توجه به ویژگی فلزات و مفهومی که برای بشر پیدا کرده ارزش این نعمت خدادادی روز به روز در حال افزایش است. در عصر حاضر و به‌ویژه دهه‌های اخیر با توجه به افزایش تقاضا برای فلزات و به ویژه فلز مس، اکتشاف‌گران و معدنکاران به گسترش عملیات اکتشاف، استخراج و فرآوری مس موظف شده‌اند. این کارشناس بخش معدن افزود: در کنار افزایش فعالیت‌های معدنی برای گسترش میزان ذخایر مس در جهان، به دلیل افزایش قابل توجه مساحت، عمق و حجم عملیات معدنکاری، نیاز به کنترل مخاطرات زیست‌محیطی و HSE اجتناب‌ناپذیر بوده و بسیار ضروری است. به گفته وی، عملیات معدنکاری در ۳ بخش اکتشاف، استخراج و فرآوری انجام می‌شود.

صفحه بعد