کانه‌های اکسیدی مس؛ آزوریت و ژوراسیت

در بخش اول این مقاله، تحت عنوان "کانی‌های اکسیدی مس؛ کوپریت و مالاکیت" دو کانه بسیار با اهمیت اکسیدی مس را معرفی نمودیم. هم‌اکنون در این مقاله و در ادامه مقاله بخش اول، دو کانه اکسیدی مس دیگر را، به نام‌های آزوریت و ژوراسیت، معرفی خواهیم کرد.

آزوریت

آزوریت نیز مشابه مالاکیت، از اکسیداسیون لایه‌های سطحی کانسارهای مس بوجود می‌آید. این کانه با فرمول شیمیایی Cu₃(Co₃)₂(OH)₂ حاوی 55/2 درصد مس می‌باشد. این کانی دارای سختی 3/5 تا 4 در معیار موس، وزن مخصوص 3/8-3/7، جلای شیشه‌ای، رنگ‌آبی لاجوردی و رنگ خاکه آبی است. بلور آزوریت که به وفور در طبیعت یافت می‌شود، در سیستم مونوکلینیک پراسماتیک متبلور می‌شوند.

به صورت قلوه‌ای، اشعه‌ای یا انگوری وجود دارد. گاهی به صورت نفوذی و پوششی به شکل فشرده بر سطح گانگ و اغلب همراه با مالاکیت دیده می‌شود و با جذب یک مولکول آب به مالاکیت تحول می‌یابد.

بنابراین از نظر لایه‌بندی، نسبت به مالاکیت در لایه‌های پایین‌تر قرار دارد. آزوریت دارای سطح تورق نسبتا کامل در سطح 0-0-1 است و شکست آن در سطوح شکست از نوع صدفی می‌باشد. بلورهای آزوریت در اندازه‌های بسیار بزرگ به عنوان سنگ‌های قیمتی در رده جواهر قرار دارند. رنگ این بلورها اغلب آبی بسیار تیره است.

کانه‌هایی دیگری که همراه با آزوریت در معادن یافت می‌شوند عبارتند از: مالاکیت، لیمونیت، کلسیت، سروزیت و غیره.

ژوراسیت

کانه ژوراسیت، کربنات هیدرات مس و روی است و در گروه کربنات‌ها قرار دارد. ژوراسیت در مناطق اکسیداسیون ذخایر مس و روی بوجود می‌آید. رنگ آن اغلب سبز آبی تا سبز است و دارای جلای ابریشمی یا شیشه‌ای تا تیره در خاکه‌ها می‌باشد. بلورهای آن شفاف تا نیمه‌شفاف هستند و در سیستم مونوکلینیک متبلور می‌شوند.

سختی ژوارسیت در معیار موس 4 و چگالی متوسط آن 4 است. دارای سطح رخ کامل در یک جهت است که به ندرت دیده می‌شود؛ زیرا بلورهای آن اغلب رشته‌ای هستند؛ بنابراین دارای سطح شکست رشته‌ای است و خاکه آن سایه کمرنگی از سبز آبی تا سبز دارد.

در معادن به همراه کانه‌هایی چون همی‌مورفیت، اسمیت زونیت، لیمونیت، کلسیت و مالاکیت دیده می‌شود.

ژوراسیت، به آسانی در اسید کلریدریک رقیق حل می‌شود و این یکی از راه‌های شناسایی آن است.

معیار موس (Mohs scale) چیست؟

معیار یا مقیاس موس سختی مواد معدنی، یک معیار یا مقیاسی است که، مقاومت در برابر خراش مواد معدنی مختلف را از طریق توانایی مواد سخت‌تر برای خراش مواد نرم‌تر، توصیف می‌کند.

به عبارت ساده‌تر یک روش سنجش سختی مواد یا سنگ‌های معدنی است، که اینکار را توسط مشاهده اینکه کدام مواد معدنی می‌توانند مواد معدنی دیگر را خراش دهند انجام می‌دهد.