عیارسنجی آلومینیوم در تالار نقره‌ای

ازار داخلی آلومینیوم مدتی است که وضعیت چندان جذابی ندارد و حضور اجناس وارداتی با کیفیت‌های مختلف در کنار ضعف روزافزون صنایع پایین دستی این فلز شرایط نامساعدی را رقم زده است که خروجی آن تعطیلی بسیاری از واحدهای صنعتی کوچک و متوسط یا کاهش فعالیت آنها است. این وضعیت تا جایی پیش رفته که حتی بسیاری از کارشناسان اقتصادی و تصمیم سازان پیشین نیز از این وضعیت و شکل‌های مختلف برخی ناسازگاری‌ها انتقاد می‌کنند. به‌طور کلی شرایط قیمت‌گذاری در بورس و بازار, حجم عرضه و تقاضا, وضعیت تولید و مصرف و همچنین برخی واقعیت‌های مغفول آن وضعیت این روزهای بازار آلومینیوم را رقم زده است.

بازارهای جهانی آلومینیوم

در بازارهای جهانی وضعیت فلز آلومینیوم شرایط مبهمی داشته و البته روند قیمتی و رخدادهای تاثیرگذار بسیاری نیز بر آن موثر است. هرچند که دورنمای مثبتی را پیش روی خود ترسیم کرده است.

در آخرین معاملات ثبت شده در بورس فلزات لندن موسوم به LME بهای هر تن آلومینیوم به‌صورت نقدی 1525 دلار و 50 سنت بوده که کاهش قیمت محدودی را به نسبت روزهای قبل از آن نشان می‌دهد. این در حالی است که روند عمومی بهای آلومینیوم همچون غالب فلزات پایه در بازارهای جهانی کاهشی بوده هرچند که مشخص نیست چه دورنمای قیمتی را در پیش دارد. زیرا شواهد متناقضی در این بازار دیده می‌شود.

مهم‌ترین رخداد موثر بر بازار آلومینیوم را می‌توان پایین بودن موجودی انبارهای آن در بازارهای جهانی و انبارهای بورس فلزات لندن دانست تا جایی که این رقم هم اکنون به 2 میلیون و 555 هزار تن کاهش یافته تا جایی که می‌توان این رقم را پایین ترین حجم در 7 سال اخیر به شمار آورد که نشان‌دهنده برتری محسوس تقاضا بر عرضه است یعنی این فلز تنها با توجه به واقعیت‌های عرضه و تقاضا مستعد رشدی شتابان است.

از سوی دیگر تا پیش از بحران جهانی اقتصاد در سال 2008 بهای این فلز تا بیش از 3000 دلار در هر تن نیز افزایش یافته بود که امید به پتانسیل‌های بالای این محصول برای بهبود قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر در ذخایر و معادن آلومینیوم در اقصی نقاط جهان تغییر چندانی از لحاظ حجم تولید و استخراج صورت نگرفته. اما برای فرآوری آلومینیوم مخصوصا از سوی کشورهای نفت خیز منطقه شاهد سرمایه‌گذاری‌های کوچک و بزرگ بسیاری هستیم که البته ایران نیز از این قافله عقب نبوده است. مزیت انرژی ارزان و در دسترس و همچنین نزدیکی به آب‌های آزاد و بازار مصرف قدرتمند را می‌توان از ویژگی‌های مهمی به شمار آورد که جذابیت سرمایه‌گذاری را در کشور ما افزایش می‌دهد.

معاملات آلومینیوم در بورس کالای ایران

هم‌اکنون در بورس کالای ایران شرکت آلومینیوم ایران موسوم به ایرالکو را می‌توان مهم‌ترین‌ و شاید یگانه شرکت عرضه‌کننده آلومینیوم به شمار آورد که جایگاه برتر تولید این کالا را در بازار داخلی از آن خود کرده است. این در حالی است که با توجه به شرکت‌ها و واحدهای مصرف‌کننده گسترده آلومینیوم و صنایع پایین دستی این صنعت، انتقادهای بسیاری به وضعیت عرضه‌ها در ماه‌ها و سال‌های گذشته صورت گرفته. هرچند که با انتقاد از این صنعت از معدن تا بخش مصرف‌کننده آن نیز همراه بوده است. با توجه به این وضعیت در کنار حجم بسیار بالای اما و اگرها و اخبار صحیح یا تایید نشده باید با دقت بسیاری به معاملات این کالا توجه داشت.

در سال جاری حجم عرضه آلومینیوم تنها از سوی ایرالکو در بورس کالا چیزی نزدیک به 56هزار و 600 تن بوده که در برابر تقاضایی با حجم 14 هزار تن تنها 11 هزار و 440 تن از این حجم مورد داد و ستد قرار گرفته است. این وضعیت در کنار بسته شدن حجم بزرگی از صنایع مصرف‌کننده آلومینیوم, اجبار به استفاده از قراضه آلومینیوم در بسیاری از واحدهای تولیدی کوچک‌تر, واردات آلومینیوم از کشورهای منطقه و حتی واردات آلومینیوم قراضه از کشورهای آسیای میانه نشان دهنده وضعیت ناموزونی در این بازار خواهد بود که نیاز به موشکافی آن به شدت حس می‌شود.

درخصوص وضعیت قیمتی شاید بتوان با صراحت بیشتری سخن گفت. هم اکنون بهای هر تن آلومینیوم در بورس فلزات لندن چیزی نزدیک به 1525 دلار است که البته برای محاسبه باید هزینه پریمیوم (هزینه‌های جانبی معامله و تحویل فیزیکی کالا) را نیز به آن افزود. به گزارش سایت رسمی بورس فلزات لندن پریمیوم, معامله هر تن آلومینیوم با استانداردهای مورد پذیرش این بورس در تاریخ 23 ماه مه برای غرب اروپا 80 دلار, شرق آسیا 95 دلار و برای آسیای جنوب شرقی چیزی نزدیک به 60 دلار پرداخت می‌شود.

با توجه به این شرایط اگر یک تاجر با قیمت‌های موجود بخواهد از منطقه غرب آسیا آلومینیوم خریداری کند و به مصرف برساند, باید به جز قیمت پایه در بورس فلزات لندن رقمی نزدیک به 70 دلار برای پریمیوم و حداکثر 30دلار برای حمل بپردازد. یعنی بهای آلومینیوم پشت گمرک ایران چیزی نزدیک به 1625 دلار تمام خواهد شد.حال با احتساب دلار 3450 تومانی قیمت هر تن آلومینیوم به استثنای هزینه‌های گمرکی چیزی نزدیک به 5600 تومان محاسبه می‌شود.

این به آن معنی است که برای یک واحد مصرف‌کننده در مناطق آزاد اقتصادی هم اکنون نیز خرید از بورس کالا به صرفه نبوده و واردات جذابیت بیشتری خواهد داشت. حال با فرض تعرفه واردات نزدیک به 5 درصد قیمت تمام شده اجناس وارداتی چیزی نزدیک به 5880 تومان است. در حالی که در همین زمان قیمت‌های آخرین عرضه هزار تنی در بورس کالای ایران تا 59,497 ریال متغیر بوده که البته خریداری نداشت. با توجه به این موارد باید گفت که قیمت‌های موجود در بورس کالا به هیچ عنوان جذابیتی برای مصرف‌کننده نهایی ندارند و در صورت ادامه این شرایط ضعیف باز هم رکود موجود در صنعت آلومینیوم ادامه خواهد داشت.

با توجه به این موارد باید گفت که تغییر مبنای قیمت‌گذاری در بورس کالا را باید به‌عنوان یک ضرورت پذیرفت. هرچند که همچون سایر محصولات روند تعیین قیمت یعنی احتساب قیمت‌های جهانی با ارز آزاد و 5 درصد تخفیف به هیچ عنوان دشواری خاصی نداشته و بهتر است به جای چانه‌زنی بر سر کاهش چند درصدی قیمت‌ها، به افزایش حجم تولید و تقویت حجم فروش با قیمت‌هایی پایین تر در بورس کالا پرداخت. هرچند که متاسفانه برای برخی از شرکت‌های بزرگ صادرات جذابیت بیشتری داشته و البته شفافیت کمتری نیز دارد.

در نهایت باید به این نکته نیز اشاره داشت که استفاده از قیمت‌های هفتگی در کنار نوسان قیمت‌های جهانی می‌تواند به برخی نامتوازنی‌ها در روند قیمت‌گذاری در بورس کالا منجر شود؛ اما بازار باید به این نکته از لحاظ روانی و حتی مدیریتی اشراف پیدا کند که عرضه در بازار داخلی حتی با قیمت‌هایی کمتر محرکی برای تحریک اقتصاد این حوزه بوده و می‌تواند به تقویت زنجیره ارزش در صنعت آلومینیوم منجر شود.