سه فشار اصلی بر صنایع معدنی

سه فشار اصلی بر صنایع معدنی

کم شدن دسترسی به انرژی، خطر سومی است که رونق تولید را بعد از تورم و فشار زیاد محیط کسب‌ و کار نامساعد بر بنگاه‌‌‌ هارا تهدید میکند و به همین دلیل خطر افت دوباره تولید در یک‌ قدمی صنایع معدنی می باشد. با نزدیک شدن به فصل زمستان و مشکلات ناشی از افت فشار گاز، به نظر می‌رسد سناریوی قطع برق و کاهش دسترسی صنایع به سوخت محتمل است. این وضعیت احتمالا پیش از هر بخشی به سراغ صنایعی می‌رود که سطح بالایی از مصرف برق یا گاز را دارند. در بین همه صنایع، صنایع فلزی و بنگاه‌‌‌های فعال در بخش کانی‌‌‌های غیرفلزی از جمله واحدهای تولیدکننده‌‌‌ای هستند که خطر خاموشی و قطع دسترسی به گاز را به دلیل مصرف زیاد احساس می‌کنند. در تابستانی که گذشت، این دو بخش بیشترین آسیب را از قطع مکرر برق در کشور متحمل شدند. در عین حال، این دو بخش همزمان با سقوط تولید و افت ماهانه درآمد، با افزایش هزینه تولید ناشی از تورم و شدت گرفتن نوسانات ارزی روبه‌رو شدند. مشاهده شامخ کل صنعت در هر یک از این دو بخش نیز نشان می‌دهد که خاموشی و بی‌‌‌برقی موجب شده است تا به یکباره سطح تولید این دو بخش سقوط کند و در کنار نزول امید آنها به احیای تولید، شامخ کل دو صنعت بین ۱۵ تا ۲۵واحد کاهش یابد. بیشتر گزارشها حاکی ازین است که به‌جز چالش انرژی و بی‌‌‌برقی که در کنار تورم، آینده صنعت را با مخاطره روبه‌رو ساخته، مشکلات گسترده یادشده در سطح خرد و فضای کسب‌وکار معدن و صنایع معدنی است که تداوم فعالیت و سرمایه‌گذاری در این بخش را با چالش جدی روبه‌‌‌رو کرده است.
علیرضا کلاهی نیز چند روز پیش هشدار داد: «تنها ۱۰روز ذخیره مازوت در نیروگاه‌‌‌ها ‌وجود دارد و در زمستان هم کشور با مشکل کمبود برق مواجه خواهد شد و برای نخستین‌بار پس از پایان جنگ شاهد ‌خاموشی در زمستان خواهیم بود.» اعلام این هشدار وقتی جالب‌‌‌تر می‌شود که همزمان وضعیت دو صنعت مذکور را از مجرای گزارش‌‌‌های ماهانه شاخص مدیران خرید (شامخ) و شرایط تولید این دو بخش از صنایع کشور را طی هفت‌ماه نخست سال بررسی کنیم. مرور دوباره آنچه در تابستان ۱۴۰۰ رخ داد، نشان می‌دهد نرخ شامخ کل «صنایع تولید کانی‌های غیرفلزی» در پایان خرداد که هنوز خاموشی فشار چندانی به تولید وارد نکرده بود، در سطح عدد ۵۸/ ۶۱بوده است. این عدد بلافاصله بعد از خاموشی‌‌‌ها در تیر ۱۴۰۰ به ۱۱/ ۵۱ سقوط کرده و در مردادماه تا ۳/ ۳۸نزول می‌کند؛ وضعیتی که گویای سقوط ۲۳واحدی شامخ کل این گروه تنها به دلیل کاهش دسترسی به برق و نوسانات انرژی است. این وضعیت می‌تواند به دلایل متعددی در زمستان ۱۴۰۰ بدتر شود و علاوه بر وضعیت درونی بنگاه‌‌‌ها، بازارهای مختلف را با چالش روبه‌رو سازد. افت تولید سیمان از ماهانه ۶میلیون تن به حدود ۴میلیون تن در فاصله خرداد ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۰ شاهد مهم این ادعاست. در بخش صنایع فلزی این وضعیت تاثیری حاد مانند بخش کانی‌های غیرفلزی نداشته، اما باعث افت ۱۵واحدی شامخ کل صنعت در مرداد۱۴۰۰ نسبت به خرداد ۱۴۰۰ شده است. در بخش فولاد، تولید در خرداد ۱۴۰۰ حدود ۴/ ۲میلیون تن بوده که با بروز بی‌برقی ابتدا به حدود ۸/ ۱میلیون تن در تیر و سپس به حدود ۳/ ۱میلیون تن در مرداد رسیده است. در مورد محصولات فولادی نیز تولید از بالاتر از ۲میلیون تن در خرداد ۱۴۰۰ به حدود ۵/ ۱میلیون تن در مرداد۱۴۰۰ سقوط کرده است. افت محسوس تولید کاتد مس و شمش آلومینیوم نیز دیگر شاهد وضعیتی است که نبود انرژی ‌برای صنایع مورد اشاره به وجود آورده است. این رشته‌های صنعتی در ماه‌‌‌های بعد و با فروکش کردن خاموشی‌‌‌ها اندکی به سمت ثبات تولید پیش رفتند، اما به‌واسطه بازگشت چالش انرژی در ماه‌‌‌های زمستان و اعلام هشدار توانیر و مدیران صنعت برق و گاز، همچنان در معرض خطر رکود قرار دارند. مسائل صادراتی و حجم عظیم نیروی کار فعال در این بخش، اهمیت رسیدگی به وضعیت صنایع معدنی را دوچندان می‌کند. از این رو سیاستگذار صمت لازم است تدبیر لازم را برای تداوم فعالیت صنایع معدنی به روش‌های مختلف به کار گیرد.