بازارهای هدف صادراتی فولاد

اهداف توسعه صنعت فولاد کشور در سند چشم‌انداز افق ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی برای دستیابی به سهم ۴درصد صادرات جهانی فولاد است. روند صادرات فولاد و محصولات فولادی ایران از سال ۱۳۹۰ تاکنون نشان‌دهنده افزایش حجم صادرات بوده است. متوسط رشد صادرات در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵ برابر با ۱۱درصد و این رشد متوسط برای سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ حدود ۵۰درصد بوده است. اوج صادرات فولادی ایران در سال ۱۳۹۵ با حجم ۵/۹ میلیون تن رخ داده است.

در سبد صادراتی فولاد و محصولات فولادی ایران سهم فولاد خام در سال ۱۳۸۰ برابر با ۷۱درصد بوده و این سهم تا سال ۱۳۹۰ روند کاهشی طی کرده است، به‌گونه‌ای که سهم صادرات فولاد خام در مجموع صادرات فولاد خام و محصولات فولادی به یک درصد رسیده است. از سال ۱۳۹۰ به بعد با افزایش حجم صادرات فولادی ایران سهم صادرات فولاد خام کشور نیز روند افزایشی طی کرد و در سال ۱۳۹۵ به ۶۶درصد و حجم ۳/۹ میلیون تن رسید. لازم به توضیح است در صادرات محصولات فولادی سهم ورق نورد گرم بیش از سایر محصولات است و این سهم در سال ۱۳۹۵ در سبد صادرات محصولات فولادی برابر با ۵۶درصد و در مجموع صادرات فولادی ایران برابر با ۱۸درصد بوده است.

در چند سال گذشته با افزایش حجم صادرات فولادی ایران، مقاصد صادراتی ایران در فولاد خام به‌عنوان بخش مهم در صادرات ایران کشورهای تایلند، تایوان، امارات متحده عربی، عمان، اردن و... بوده‌اند. برای محصولات تخت فولادی کشورهای ایتالیا، امارات متحده عربی، اسپانیا، عمان و... بیشترین سهم واردات از ایران را به خود اختصاص داده‌اند. محصولات طولی فولادی نیز به کشورهای افغانستان، عراق، ترکمنستان، پاکستان و... صادر شده است. با توجه به اینکه صنعت فولاد کشور در چند سال اخیر توانسته تا اندازه‌ای به برنامه‌های پیش‌بینی شده نزدیک شود اما به‌طور حتم فراهم شدن شرایط برای رسیدن به هدف صادراتی نیازمند برنامه‌ریزی دقیقی است تا فاصله میان صادرات کنونی و رسیدن به افق ۱۴۰۴ با مشکلات کمتری همراه باشد. در بحث صادرات غیرنفتی به‌طور کلی مسائلی همچون نوسانات نرخ ارز، تغییرات قوانین و مقررات تجاری، قوانین و مقررات گمرکی و مشکلات مربوط به حمل‌ونقل و... دارای تاثیر قابل‌توجهی بر روند صادرات است. در صادرات فولادی ایران علاوه بر موارد بیان شده، بحث مربوط به بازارهای هدف از موارد با اهمیتی است که برای نزدیک شدن به اهداف بلندمدت نیازمند بررسی دقیق است. از این‌رو بازارهای هدف صادراتی را در صنعت فولاد می‌توان از دو جنبه مورد بررسی و ارزیابی قرار داد:

- شناخت بازارهای هدف صادرات ایران تاکنون و حفظ بازارهایی که مقصد فولاد و محصولات فولادی بوده‌اند. - شناخت کشورهای رقیب در بازارهای هدف صادراتی ایران و برنامه‌ریزی برای افزایش حجم صادرات در این کشورها.