خطر خشکسالی در بزرگ‌ترین تولید‌کننده مس

خطر خشکسالی در بزرگ‌ترین تولید‌کننده مس

شیلی به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده مس و دومین تولید‌کننده لیتیوم جهان، در معرض نابودی زیست‌بوم‌‌‌های خود قرار دارد. اگرچه حدود ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی سالانه این کشور اسپانیایی زبان به معدن و صنایع معدنی مربوط است، اما خطر وقوع خشکسالی و بحران محیط‌زیستی، آینده زیستن در این سرزمین کرانه غربی آمریکای جنوبی را تهدید می‌‌‌کند. افزایش تولید باتری‌‌‌های بر پایه لیتیوم به واسطه گسترش روز‌افزون تقاضا برای خودروهای الکتریکی و دیگر کالاهای باتری‌محور، مشتریان زیادی را روانه معادن لیتیوم شیلی کرده است؛ اما استخراج آب‌محور لیتیوم در شیلی که روشی پرمصرف تلقی می‌شود، باعث شده تا فعالان محیط‌زیستی این کشور، از به صدا در آمدن زنگ خطر نابودی محیط‌زیست این کشور به خصوص در نیمه شمالی آن خبر دهند. اگرچه شیلی قصد دارد با خارج کردن کنترل معادن لیتیوم از دست بخش خصوصی، نظارت بیشتری بر استخراج این ماده ارزشمند از اعماق خاک داشته باشد، اما تجربه‌‌‌ای جهانی نشان می‌دهد که احتمالا دخالت دولت در این زمینه، اتفاقی به مراتب ناگوارتر را رقم خواهد زد.
بخش معدن در شیلی یکی از ستون‌های اقتصادی این کشور است و صادرات مس بخش قابل توجهی از درآمد دولت را تشکیل می‌دهد. بیشتر معادن در شیلی در منطقه نورته گرانده متمرکز شده‌‌‌اند که این منطقه در صحرای گران‌‌‌بهای آتاکاما واقع شده است. شیلی بزرگ‌ترین تولیدکننده مس، ید و رنیم در جهان، دومین تولید‌کننده لیتیوم، دومین تولیدکننده مولیبدن، ششمین تولید‌کننده نقره، هفتمین تولیدکننده نمک، هشتمین تولیدکننده پتاس، سیزدهمین تولیدکننده گوگرد و همچنین سیزدهمین تولیدکننده آهن در جهان است. این بخش ۵.۷۳ میلیون تن مس و ۷۰ هزار تن معادل کربنات لیتیوم (LCE) در سال ۲۰۱۹ تولید کرد. سهم بازار جهانی مس شیلی ۲۸ درصد و سهم بازار تولید لیتیوم آن ۲۳ درصد است. ۸.۷ میلیارد دلار فروش لیتیوم شیلی در سال اخیر بوده است. در سال ۲۰۲۲، بخش معدن در شیلی تقریبا ۱۴.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور را تشکیل می‌داد. این بالاترین سهم ثبت شده در کشور از سال ۲۰۱۱ است. انتظار می‌‌‌رود سال ۲۰۲۳ با تولید ناخالص داخلی ۳۴۰ میلیارد دلاری شیلی به اتمام برسد. این درحالی است که در سال ۲۰۲۱ صادرات معدن بیش از ۶۲ درصد از کل صادرات شیلی بود، رقمی که از سال ۲۰۱۰ مشاهده نشده است. میانگین قیمت سالانه مس در سال ۲۰۲۱، معادل ۴.۲۳ دلار در هر پوند بود که بالاترین قیمت از سال ۲۰۱۱ است. قیمت تقریبی هر پوند مس در سال ۲۰۲۳ نیز ۳.۵۶ دلار است.
حامیان محیط‌زیست نیاز فوری به تغییر رویه‌های فعلی در فلات آتاکاما را مد نظر دارند. با کاهش قیمت لیتیوم و افزایش تقاضا برای فناوری انرژی پاک - به ویژه در مناطقی مانند ایالات‌متحده، اروپا و چین - کارشناسان در شیلی افزایش شش برابری تقاضای جهانی کربنات لیتیوم را بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۳۰ برآورد می‌‌‌کنند که نزدیک به ۸۰ درصد از آن برای تولید خودروهای الکتریکی مصرف خواهد شد. کارشناسان با تشبیه تبخیر آب نمک به شیوه‌های عمیقا ناقص و قدیمی صنعت زغال سنگ، می‌گویند که مایل هستند شاهد توقف کامل این تکنیک استخراج لیتیوم باشند. در عین حال، با توجه به نیاز فوری به فناوری پاک، این گزارش سرمایه‌‌‌گذاری در راه‌های جایگزین برای رفع نیازهای لیتیوم مانند ساخت باتری‌‌‌های لیتیوم یونی با دوام بیشتر و بازیافت فلز در باتری‌‌‌های مستعمل را پیشنهاد می‌‌‌کنند.
در همین حال، شیلی در بحبوحه بازنویسی قانون اساسی خود است، روندی که پس از تحولات اجتماعی سراسری در سال ۲۰۱۹ آغاز شد. سند جدید که در حال حاضر توسط ۱۵۵ نماینده منتخب مردم تهیه می‌شود، می‌تواند صنایع استخراجی این کشور را به‌‌‌طور اساسی تغییر شکل داده و شاید شرایط آن را بیشتر از گذشته با اکوسیستم سالم برای شیلی وفق دهد.