سیر صعودی واردات کاتد مس در خاورمیانه

بررسی تجارت کاتد مسی در خاورمیانه نشان می‌دهد که این منطقه، طی سال 2017، بالغ بر 770 هزار تن از این فلز صنعتی وارد کرده است که کشورهای ترکیه، امارات متحده عربی و عربستان سعودی بازیگران اصلی آن محسوب می‌شوند. این حجم از واردات، سهم بیش از 8 درصدی از مجموع تجارت جهانی را نشان می‌دهد. روند واردات کاتد مسی به خاورمیانه طی سال‌های 2001 تا 2017 با رشد سالانه 11 درصدی افزایش یافته است.

روند صادرات کاتد مسی از خاورمیانه با نوسانات بسیاری همراه بوده است. طی سال‌های 2001 تا 2011، حجم صادرات کاتد از این منطقه، روندی صعودی را طی کرد. با این وجود، این شاخص طی سال‌های 2012 تا 2017 به استثنای سال 2016، در سطح ثابت حدود 55 هزار تن قرار داشت. با وجود دامنه وسیع نوسان حجم صادرات کاتد منطقه از حداقل 27 هزار تن تا حداکثر 159 هزار تن، نرخ رشد سالانه صادرات طی 17 سال گذشته، برابر با 3 درصد بود. ایران و امارات متحده عربی، بزرگترین صادرکنندگان کاتد مسی از خاورمیانه هستند که ایران نقش اصلی را بازی می‌کند. ضمن اینکه صادرات کاتد از امارات، به صورت صادرات مجدد کاتد وارداتی به این کشور بوده است.

بررسی تراز تجاری کاتد مس خاورمیانه به خوبی نشان می‌دهد که این منطقه خالص واردکننده فلز سرخ است و میانگین نسبت حجم واردات به صادرات به 13 برابر می‌رسد. با توجه به نسبت حجم صادرات به واردات کم منطقه، روند تراز تجاری، بیش از همه به روند واردات کاتد مسی شباهت دارد. نرخ رشد سالانه خالص واردات کاتد مسی خاورمیانه طی 17 سال گذشته، 11 درصد برآورد می‌شود که از حدود 128 هزار تن در سال 2001 به تقریبا 715 هزار تن در سال 2017 رسیده است. نمودار 1، تراز بازار تجارت کاتد مس خاورمیانه را برای سال‌های 2001 تا 2017 نشان می‌دهد.

توسعه اقتصادی ترکیه و عربستان، مهمترین عامل کلیدی رشد تقاضای وارداتی مس در بازه 17 ساله مورد بررسی است. تنوع کاربرد مس در صنایع مختلف، سبب شده تا این فلز صنعتی شاخص مناسبی جهت بررسی توسعه‌یافتگی اقتصاد در جهان مورد بررسی قرار گیرد. ناگفته نماند که واردات کاتد ترکیه و عربستان، بخشی از تقاضای این کشورها را تشکیل می‌دهد؛ چرا که این کشورها واردکننده مس به اشکال دیگر اعم از قراضه، مفتول و سایر محصولات نیمه‌ساخته مسی نیز هستند.

شایان ذکر است که هر 2 کشور ترکیه و عربستان سعودی، از جمله تولیدکنندگان مس معدنی (عمدتا به شکل کنسانتره) منطقه به‌شمار می‌روند که رقم تولید آن‌ها حجم قابل توجهی در مقایسه با تقاضای این کشورها نیست. با این وجود، مجموع تولید کنسانتره مس هر 2 کشور همواره صادر و تقاضای آن‌ها به کاتد مس از محل واردات تامین شده است. ترکیه، بزرگترین واردکننده و طبیعتا بزرگترین مصرف‌کننده کاتد مس در خاورمیانه است.