جایگاه صنعت مس ایران در افق 1404

ایران با داشتن ذخایر غنی از کانسارهای مس ظرفیت زیادی برای توسعه این بخش دارد. با توجه به اینکه مس نقش مهمی در توسعه اقتصادی جوامع ایفا می‌کند و درواقع با رشد تولیدات صنعتی همبستگی بالایی دارد، از این رو، صنعت مس کشور با رشد تولیدات صنعتی کشورهای جهان می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند و به یکی از عمده‌ترین منابع ارزآور کشور تبدیل شود. در نتیجه توجه به این صنعت امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر تلقی می‌شود. در همین راستا شرکت ملی صنایع مس ایران برنامه‌ریزی‌های خود را در افق 1404با افزایش ظرفیت تولید از طریق افزایش حجم توسعه سرمایه‌گذاری‌های جدید و توجه ویژه به معادن کوچک بخش خصوصی و معادن جدید که موجب افزایش حجم فروش صادراتی برای شرکت را فراهم خواهد آورد، هدف‌گذاری کرده است. با تحقق این اهداف سهم شرکت در بازارهای جهانی رشد قابل‌توجهی خواهد داشت.

ترسیم چشم‌انداز توسعه صنعت مس در برنامه ششم توسعه

مطابق قانون برنامه 5 ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1400-1396) دولت موظف است موضوعات خاص بخش پیش‌روی اقتصاد در بخش معدن و صنایع معدنی را در بودجه سالانه اعمال کند. همچنین سهم بخش صنعت و معدن از تسهیلات پرداختی بانک‌ها سالانه طی اجرای قانون حداقل 40 درصد پیش‌بینی شده است. در برنامه 5 ساله ششم رشد متوسط تولید ناخالص داخلی 8 درصد و رشد متوسط سرمایه‌گذاری 26.1 درصد پیش‌بینی شده است. با این چشم‌انداز صنایع معدنی می‌توانند با توجه به نقاط ضعف و قوت خود و همچنین فرصت‌ها و تهدیدهای بیرونی، برای توسعه صنعتی کشور براساس شاخص‌های تبیین شده و با استفاده متناسب از برنامه جهت بهبود کسب‌وکار خود اقدام کنند.

اعتقاد بر این است که برنامه چشم‌انداز صنعت مس متناسب با شرایط حاکم بر صنایع معدنی کشور تبیین شده است و صنعت مس نیز با برخورداری از پتانسیل خوب معدنی، بیش از 40سال تجربه فعالیت‌های اکتشافی و بهره‌برداری از معادن و کارخانه‌های مس، نیروی‌انسانی مجرب، بومی‌سازی بسیاری از فرآیندهای تولید و ساخت تجهیزات، برخورداری از محصول باکیفیت و با برند شناخته‌شده جهانی و وجود فلزات همراه در معدن و داشتن دانش فنی لازم برای استحصال و تولید برخی از آنها مانند طلا و نقره، این قابلیت را دارد که در اجرای برنامه ششم توسعه کشور نقش سازند‌ه‌ای ایفا کند.

چالش‌های دستیابی به اهداف کلان شرکت ملی مس در برنامه ششم توسعه

وابستگی تکنولوژی در برخی زمینه‌ها به سایر کشورها، قدیمی بودن بخشی از تکنولوژی موجود و به‌دنبال آن پایین بودن مقیاس تولید سرانه مس نسبت به رقبای عمده جهانی، وابستگی شدید شرکت به قیمت جهانی مس (LME)، مشکلات ناشی از عدم امکان فروش محصولات صادراتی، مشکلات تأمین مالی از منابع خارجی برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری، مشکلات ناشی از نظام بانکداری داخلی و بین‌المللی در مواردی ناشی از نقل‌وانتقال پول، گردش بین‌المللی پول و عدم امکان گشایش LC، نامشخص بودن وضعیت نرخ ارز ازجمله چالش‌هایی است که صنعت مس را با چالش جدی روبه‌رو خواهد کرد.

برنامه‌ریزی برای تبدیل تهدیدها به فرصت

شرکت ملی صنایع مس ایران براساس نقشه استراتژی خود و با در نظر گرفتن موقعیت‌های به‌وجود آمده برنامه‌ریزی کرده و مطابق هر یک از این موقعیت‌ها، استراتژی مناسب آن به‌وسیله سناریونویسی تعیین شده است مانند وضعیت شرکت‌های خارجی در کشور بعد از خروج آمریکا از برجام. یکی از سناریوهایی که مدنظر شرکت قرار خواهد گرفت، استفاده از توان حداکثری داخلی و بومی‌سازی تولید قطعات و لوازم موردنیاز شرکت خواهد بود. در حال حاضر بسیاری از قطعات موردنیاز در داخل کشور ساخته می‌شود و شرکت در نظر دارد در مذاکره با سازندگان بومی و داخلی و ایجاد بستر مناسب بخش خصوصی تمام تلاش خود را جهت استفاده از توان داخلی برای ساخت تجهیزات سنگین برای تکمیل و اجرای برخی از پروژه‌های شرکت در بخش‌های مختلف پروژه استفاده کند. همچنین با استفاده از ابزارهای نوین مالی در بازار سرمایه و ایجاد بستر جذاب برای سرمایه‌گذاران داخلی بخشی از سرمایه موردنیاز خود برای پروژه‌های در حال اجرا را از بازار سرمایه کشور تأمین کند.

فرصت‌های شرکت ملی مس در برنامه ششم توسعه

در قانون برنامه ششم توسعه کشور، توسعه بازار سرمایه با تأکید بر طراحی و مهندسی ابزارهای مالی و کالایی و سهم روش تأمین مالی به‌منظور سرمایه‌گذاری در طول اجرای برنامه ششم توسعه به میزان 12/4درصد، این فرصت را برای شرکت ملی مس فراهم می‌آورد که جهت تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای خود از این فرصت استفاده لازم را به‌عمل آورد و بخشی از سرمایه‌های مورد نیاز خود را از این بازار با استفاده از ابزارهای نوین مالی، تأمین مالی کند.

علاوه بر این، با توجه به اینکه شرکت ملی صنایع مس ایران در داخل کشور بی‌رقیب است، استراتژی خود را رقابت در بازارهای بین‌المللی قرار داده و بر این اساس با اجرای پروژه‌هایی سعی دارد رتبه جهانی خود را افزایش دهد و با اکتشاف ذخایر جدید، پویایی و حیات شرکت برای سالیان متمادی حفظ شود. از سوی دیگر، با روش‌های مدرن و با تحقیقات گسترده سرانه تولید را با افزایش تولید و پایداری آن و اتخاذ سیاست تقسیم و اعزام نیروها به سایر واحدهای تولیدی، تعادل نسبی بین منابع انسانی خود و ظرفیت‌های ایجاد شده و موجود تولیدی به‌وجود آورد. بر این اساس با افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها، قیمت تمام شده محصولات را کاهش و سودآوری را افزایش دهد. همچنین تا افق 1400، برنامه‌های شرکت برای رسیدن به اهداف ذیل خواهد بود:

 توسعه سرمایه‌گذاری‌های جدید

 افزایش ظرفیت تولید

 رشد فروش محصولات جدید

 رشد سهم بازار

 بهبود ساختار هزینه‌ها

 استفاده بهینه از دارایی‌های ثابت

 تحقق برنامه رسیدن به یک میلیون و 800 هزار تن کنسانتره و 400 هزار تنی کاتد

جایگاه صنعت مس در منطقه و جهان در پایان برنامه ششم توسعه

در حال حاضر ذخایر معدنی مس در ایران بیش از 22 میلیون تن مس محتوی است که حدود 3/1درصد از ذخایر معدنی مس جهان را شامل می‌شود. چشم‌انداز کنسانتره مس در پایان برنامه ششم با اضافه شدن 415 هزار تن کنسانتره از معادن چهارگانه دره‌زار، دره‌آلو، دره زرشک و چاه فیروزه و 180 هزارتن از معادن کوچک، تولید کنسانتره شرکت به بیش از یک میلیون و 800 هزار تن خواهد رسید که با تحقق این برنامه‌ها، جایگاه شرکت به سیزدهم دنیا از نظر تولیدات معدنی ارتقا خواهد یافت. با افزایش حجم تولید کنسانتره، تولیدات کاتد شرکت نیز به 400 هزار تن در پایان برنامه ششم توسعه افزایش خواهد یافت و با این حجم تولید کاتد، ایران بین 10 کشور برتر جهان در زمینه تولیدات مس پالایش شده قرار خواهد گرفت.