فرصتی برای شکوفای با بحران جهانی آلومینیوم

بحران جهانی آلومینیوم، فرصتی مناسب برای شکوفایی

درگیری میان کشورهای روسیه و اوکراین، قیمت جهانی آلومینیوم را دچار نوسان شدیدی کرد؛ به طوری که ابتدا تا مرز چهار هزار دلار افزایش یافت و بعد افت و خیزهای متوالی را پشت سر گذاشت. در این بین، عوامل اساسی نظیر بحران انرژی، کاهش تولید آلومینیوم در چین و سیاست‌گذاری‌های تازه برترین تولیدکننده آلومینیوم جهان یعنی «روسال» تاثیرگذار بوده است.
آریا صادق‌نیت حقیقی، دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران دراین باره می گوید: باید توجه داشت که چند عامل اساسی از این افزایش قیمت حمایت می‌کنند؛ ابتدا بحث بحران انرژی و معاهداتی که کشورها را مجبور به کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی کرد، مطرح شد که محدودیت مصرف زغال‌سنگ را به همراه داشت. این موضوع باعث شد تا تولید آلومینیوم در چین به شکل قابل توجهی کاهش یابد و قیمت این فلز در بازار جهانی روند رو به رشدی را طی کند. در ادامه، شاهد تهدیدات نظامی روسیه به اوکراین بودیم که به صورت مستقیم بر قیمت‌های انرژی و نفت تاثیر گذاشت و قیمت کامودیتی‌ها به خصوص آلومینیوم به عنوان یکی از فلزات انرژی‌بر را افزایش داد.
پس از عملی شدن تهدیدات روسیه علیه اوکراین و آغاز حملات این کشور، این افزایش قیمت‌ به شدت تقویت شد. علاوه‌براین، با تحریم‌های روسیه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان آلومینیوم در جهان، وضعیت عرضه در بازار جهانی متحمل یک فشار جدید شد. همچنین قیمت انرژی به بالاترین نقطه خود طی چند سال اخیر رسید که می‌توان این اتفاق را به عنوان یک محرک‌ اصلی در رشد قیمت فلزات به خصوص آلومینیوم به حساب آورد. علاوه‌براین، کاهش موجودی انبارهای بورس فلزات لندن و محدودیت‌های مصرف انرژی چه در مورد مصرف زغال‌سنگ در چین و چه مسائلی که در خصوص نفت و گاز به دلیل تحریم روسیه به عنوان یک تامین‌کننده بزرگ مطرح است، باعث شده تا در مجموع شاهد اعداد و ارقام کم‌سابقه‌ای در قیمت انرژی و فلزات باشیم.
این اتفاقات باعث شده است تا پریمیوم‌های جهانی نیز افزایش قابل توجهی را تجربه کنند و چون عرضه آلومینیوم کاهش پیدا کرده و تحریم‌های گسترده و شدیدی علیه روسیه به عنوان یکی از تامین‌کنندگان بزرگ انرژی و آلومینیوم وضع شده و این کشور در بن‌بست سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است، باید دید در ادامه چه سرنوشتی در انتظار این کشور خواهد بود.
در حال حاضر، تولیدکنندگان آلومینیوم در اروپا، برای تامین نیاز خود باید به دنبال مبادی دوردست‌تری باشند تا بتوانند به هر شکل ممکن، به فعالیت تولیدی خود ادامه دهند. مهم‌ترین اتفاقی که در چنین شرایطی رخ می‌دهد، افزایش 100 درصدی هزینه‌های مرتبط با تولید خواهد بود که البته این افزایش از رشد قیمت پریمیوم جدا است؛ یعنی علاوه‌ بر اینکه قیمت پریمیوم بالا رفته است، هزینه تولید نیز افزایش سرسام‌آوری خواهد داشت. به این ترتیب، ما شاهد افزایش قیمت در تمامی بخش‌ها هم برای تولیدکننده و هم مصرف‌کننده خواهیم بود. اکنون شرایط در قاره اروپا به نحوی است که چالش تامین انرژی و مواد اولیه بیداد می‌کند و این مسئله عملکرد تمام تولیدکنندگان را در تولید و فروش محصولات تحت تاثیر قرار داده است.
نکته مهم و حائز اهمیت این است که محدودیت‌های اعمال شده، می‌تواند برای ایران یک فرصت باشد. از آنجایی که ایران و روسیه از مناسبات تجاری و سیاسی خوبی با یکدیگر برخوردار هستند و کشور ما هیچ مشارکتی در زمینه اعمال تحریم‌ها علیه روسیه نداشته است، بنابراین می‌توانیم با واردات حجم مشخص از آلومینیوم‌های محبوس شده در روسیه به داخل کشور و پس از تبدیل آن‌ها به سایر محصولات، دوباره به بازارهای اروپا ورود کنیم و از محدودیت‌های خود در منطقه‌، پا را فراتر بگذاریم. خوشبختانه اتفاق‌های اخیر، نتایج مطلوب‌تری را نسبت به سایر نقاط جهان برای کشور ما در بر خواهد داشت که البته این امر مستلزم آن است که سیاست‌گذاران این فرصت به وجود آمده را غنیمت بشمارند و از هدررفت آن جلوگیری کنند تا در نهایت، بتوانیم حضور درخشانی در بازارهای بین‌المللی داشته باشیم.
وی گفت که در حالت کلی، شرایط تنش‌زا تا مدت طولانی ادامه پیدا نخواهد کرد و در نهایت به واسطه برگزاری مذاکرات متعدد و حتی اعمال فشار از سوی دولت‌های قدرتمند و خواهان برقراری صلح، درگیری‌های بین دو کشور پایان خواهد یافت. چراکه در صورت اتمام نیافتن تنش‌های موجود، باید شاهد جنگ جهانی سوم باشیم که طبیعتا به وقوع پیوستن چنین حادثه عظیمی، نتیجه‌ای جز ویرانی و از بین رفتن سرمایه و منابع انرژی کشورهای مختلف ازجمله تولیدکنندگان صنعت آلومینیوم نخواهد داشت. به همین علت پایان درگیری‌ها احتمال رخداد قوی‌تری خواهد داشت. اگر تنش‌های ژئوپلیتیک در منطقه اروپای شرقی ادامه پیدا کند، بوکسیت با افزایش قیمت شدیدی مواجه خواهد شد و به همین ترتیب، قیمت آلومینا نیز برای کشورهایی مانند ایران که نیازمند واردات این محصول هستند، افزایش خواهد یافت و در نهایت تولیدکنندگان بیش از پیش، با چالش تامین مواد اولیه روبه‌رو خواهند بود. ضمن اینکه شاهد افزایش بی‌رویه قیمت حامل‌های انرژی نیز خواهیم بود. اگرچه ممکن است این افزایش قیمت تاثیر چندانی در سود یا زیان یک تولیدکننده از لحاظ تولید و فروش و همچنین یک مصرف‌کننده از بابت خرید آلومینیوم، نداشته باشد اما به دنبال این اتفاق، تولیدکنندگان مختلف آلومینیوم در سراسر جهان به سرمایه‌درگردش بیشتری نیاز خواهد داشت و خطری که برای صنعت آلومینیوم به وجود خواهد آمد، آن است که امکان استفاده از محصولات جایگزین فراهم خواهد شد.
در حال حاضر، یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان آلومینیوم از روسیه، ترکیه است که عمده واردات آلومینیوم آن از این کشور است و کمترین میزان آن نیز از ایران به این کشور وارد می‌شود. با توجه به شرایط کنونی حاکم بر منطقه و عدم تامین کافی آلومینیوم ترکیه، این اتفاق می‌تواند بهترین فرصت برای ایران در راستای دست گرفتن بازار جهانی جهت عرضه محصولات آلومینیومی باشد. متاسفانه طی سالیان اخیر، آلومینیوم با کمترین میزان قیمت حتی نسبت به عرضه در بازار داخلی، به ترکیه در مقام یکی از کشورهای رقیب صادر شده و همین امر سبب شده است این کشور بتواند با عرضه ارزان‌قیمت محصولات آلومینیومی، بازار کشورهای هدف ما مانند افغانستان و عراق را تسخیر کند و سهم ایران در بازارهای جهانی را به میزان بسیار زیادی در اختیار خود قرار دهد.
بنابراین اگر ما بتوانیم با توجه به شرایط موجود، آلومینیوم را از کشور روسیه خریداری کنیم و با استفاده از آن و افزایش ظرفیت تولید، محصولات آلومینیومی خود را به بازارهای مختلف عرضه کنیم، می‌توانیم گوی رقابت را از کشور ترکیه برباییم و حتی اگر قصد فروش آلومینیوم خالص به این کشور را داشته باشیم نیز به قیمت مناسب‌تری آن را صادر کنیم.
متاسفانه صنعت مهم و استراتژیک آلومینیوم در کشور به حال خود رها شده است. این در حالی است که فلز آلومینیوم جدای تحریم‌های کلی به دلیل کاربرد آن در صنایع مختلف نظیر نظامی و هسته‌ای، به طور مشخص و جداگانه تحریم شده بود. بر همین اساس نیاز است نگاه ملی به این فلز استراتژیک شود و صنعت آلومینیوم، بیشتر از این مورد بی‌مهری مسئولان قرار نگیرد. دولت باید با نگاهی هوشمندانه، به بهترین شکل ممکن از فرصت به دست آمده در راستای افزایش میزان ظرفیت تولید و توانمندی‌های موجود استفاده کند که تحقق این مهم، نیازمند همکاری و هم‌فکری دولت با بخش خصوصی و سایر تشکل‌های فعال در صنعت آلومینیوم است. این در حالی است که در حال حاضر، چنین همکاری دیده نمی‌شود و اگر ما به دنبال توسعه و پیشرفت این صنعت مهم در داخل کشور هستیم، باید از فرصت‌های پیش‌رو نهایت استفاده را داشته باشیم. این امر نیازمند هماهنگی و هم‌فکری میان سندیکای صنایع آلومینیوم ایران و دولت بوده که متاسفانه چنین اتفاق خوبی تاکنون نیفتاده است و همراهی و استقبالی از دولت به منظور تغییر وضعیت و بهبود شرایط صنعت آلومینیوم مشاهده نمی‌‌شود. در صورتی که در این زمان که می‌توان کارهای بزرگی انجام داد، باید به صورت فشرده در ارتباط باشیم و حتی یک لحظه نیز برای رشد این صنعت از دست نرود.