آیا رکود نزدیک است

آیا رکود نزدیک است؟
هفته گذشته دوره پرتلاطمی برای بازارهای جهانی بود. نوسانات بعد از آن روی داد که آمار بیکاری در آمریکا ضعیف تر از انتظارات منتشر شد و بانک مرکزی ژاپن نیز برای کنترل تورم، بهره را بیش از مقدار مورد تصور افزایش داد. التهاب بازارها این پرسش را مطرح ساخت که آیا اقتصاد جهانی و به ویژه ایالات متحده درآستانه یک رکود قرار دارد؟
به موارد زیر توجه کنید:
1.این یک افسانه رایج است که «بورسها آیینه ی اقتصاد کشورها هستند.» رفتارهای بازارهای مالی بر خلاف تصور عموم پیش بینی کننده خوبی برای وضعیت اقتصادی نیستند. نمونه های تاریخی زیادی هست که در شرایط اقتصادی بد، بازار سهام رکوردزنی کرده یا به رغم رشد مطلوب اقتصادی، سهام در رکود بوده است. از دهه 80 میلادی، بورس آمریکا هر چهارده ماه یک اصلاح قیمتی (بین ده تا بیست درصد از اوج) داشته است؛ میانگین عمق این اصلاح ها 14.3 درصد و متوسط زمان لازم برای برگشت بازار به قبلی فقط چهار ماه بوده است. این در حالی است که رکود اقتصادی تقریبا هر دهه یک بار اتفاق می افتد.
2. نرخ بیکاری در آمریکا به عنوان متغیر پیش نگر رکود هر چند رو به افزایش است (از 3.4 به 4.3 درصد در ماه های اخیر) اما سایر متغیرهای بازار اشتغال نشانه ای از ضعف بروز نداده اند. به عنوان مثال، دستمزدها در ماه گذشته 0.2 درصد رشد کرد (3.6 درصد در مقیاس سالانه) که از نرخ تورم (3 درصد) بالاتر است. همچنین ایجاد شغل در حوزه مرتبط با بخش مصرف کننده کماکان قوی است.
3.ایالات متحده در حال تجربه یک دوره استثنایی از غلبه بودجه دولت بر حوزه اعتباری (Fiscal Dominance) است که به جز در دوره های رکود عمیق سابقه نداشته است. به این ترتیب، با ثبت نسبت کسری بودجه بیش از 6 درصدی نسبت به GDP و نیز فزونی گرفتن استقراض بخش دولتی نسبت به بخش خصوصی، آمریکا در در یک فاز انبساط مالی کامل آن هم در دوره بیکاری پایین قرار دارد. این سیاست در بلند مدت به دلیل فزاینده شدن کسری های بودجه قابل ادامه نیست اما در کوتاه مدت امکان زیادی برای تداوم و حفظ رشد اقتصادی ناشی از اجرای آن دارد.
4.فدرال رزرو آتلانتا که سابقه طولانی در پیش بینی رشد اقتصادی با خطای معقول دارد رشد بیش از 2.5 درصدی برای نیمه دوم امسال و 1.4 درصدی را برای 2025 را پیش بینی می کند که موید عدم انتظار رکود ناگهانی در اقتصاد آمریکا است. 5.چرا فدرال رزرو سریعترین رشد تاریخی بهره را در دو سال اخیر اجرا کرد اما اقتصاد آمریکا آسیب ندیده است؟ علت آن است که در آمریکا بیش از هر اقتصاد توسعه یافته دیگر، نرخ بهره اوراق رهنی مسکن و اوراق بدهی شرکتی به صورت بدهی بلندمدت (قبل از سیکل جاری افزایش بهره) ثابت شده است. به همین دلیل، اولا تاثیر سیاستهای بودجه ای بر اقتصاد به مراتب بیشتر از سیاست پولی است. ثانیا افزایش نرخ بهره کوتاه مدت باعث شده تا چهار دهک بالایی درآمدی در آمریکا که در صندوقهای بازار پول سرمایه گذرای کرده اند عایدی بیشتری کسب کرده و بیشتر مصرف کنند. بازنشستگان نیز تحت تاثیر رشد بازار سهام اکنون اندوخته بیشتری برای خرجکرد دارند. بنابراین، هر چند بخشهای آسیب پذیر از افزایش نرخ بهره مانند املاک تجاری و یا شرکتهای کوچک و یا مصرف کنندگان کارتهای اعتباری از رشد بهره آسیب دیده اند (که آثار آن در رشد حدود یک درصدی نرخ بیکاری پدیدار شده) اما بخش بزرگی از مصرف کنندگان به عنوان موتور پیشران اقتصاد آمریکا کماکان در وضعیت پرقدرتی هستند.
از جمع بندی موارد فوق می توان گفت که بزرگترین اقتصاد جهان نه تنها در مسیر رکود ناگهانی قرار ندارد بلکه احتمالا کاهش شتاب رشد اقتصادی (به کانال 1 تا 2 درصد) با حفظ نرخ بیکاری زیر 5 درصد همراه با چسبندگی تورم در سطوح کنونی ( 3 تا 4 درصد) را در 6 تا 12 ماه آینده تجربه خواهد کرد. در این میان، نتایج انتخابات کنگره و ریاست جمهوری به دلیل اثر گذاری بر سیاست مالی دولت می تواند این پبش بینی را دستخوش تغییر کند که به این موضوع پس از 15 آبان ماه خواهم پرداخت.