وضعیت تورم جهانی

وضعیت تورم جهانی
چند روز پیش فدرال رزرو برای اولین بار در چهار سال اخیر نرخ بهره را کاهش داد. رییس بانک مرکزی آمریکا گفت که دلیل خوبی برای این کار وجود دارد: کاهش نرخ تورم مد نظر این نهاد به 2.5 درصد؛ که هر چند از هدف 2 درصدی بالاتر است اما با کاهش مستمر به یک سوم اوج سال 2022 رسیده است.
از نظر پاول، نرخهای بهره هنوز هم نرخ به اندازه کافی بالا هستند تا قرض گیرندگان و مصرف کنندگان را به احتیاط وا دارد. علاوه بر این، در دو ماه اخیر نرخ بیکاری بالا رفته و تعداد مشاغل ایجاد شده در ماه به سطوح کمتر از ارقام مشابه در قبل از شیوع کرونا رسیده که باعث دغدغه اعضای فد شده است.
به صورت تاریخی، فدرال رزرو تمایل به کاهش 0.25 درصدی بهره داشته مگر آن که التهاب ناگهانی و جدی در بازارها و اقتصاد در جریان باشد. این بار اما در زمانی کاهش نیم درصدی بهره اتفاق افتاده که اقتصاد آمریکا برای دومین فصل متوالی با نرخ مطلوب سه درصدی (1.5 برابر میانگین دو دهه گذشته) درحال رشد است. تورم کماکان بالای هدف 2 درصدی و بیکاری در یکی از پایین ترین سطوح تاریخی و بازار سهام هر روز در حال رکوردشکنی است. علاوه بر اینها، میانگین دستمزدها در چهار ماه اخیر به صورت مستمر در حال افزایش بوده و در ماه گذشته نرخ رشد سالانه به 3.4 درصد رسیده که بالاتر از تورم است. در چنین فضایی، پیش بینی اعضای فدرال رزرو این است که کاهش تورم و افزایش مختصر بیکاری تا انتهای 2025 به آنها اجازه دهد که بهره را 1.5 درصد دیگر پایین بیاورند و به مرز 3 درصد برسانند.
اما تغییر مسیر ناگهانی به کاهش بهره ختم نمی شود. در نیمه ماه آگوست، این نهاد آیین نامه جدیدی را در رابطه با محاسبات کفایت سرمایه منتشر کرد که با تغییر برخی بندها حداقل 500 میلیارد دلار به سرمایه در دسترس بانکها برای خلق اعتبار افزود. به این نکته نیز توجه کنید که در حال حاضر دولت فدرال بیش از 800 میلیارد ذخیره نزد بانک مرکزی دارد و چون در دو فصل بعدی، به طور سنتی مصارف از منابع پیشی می گیرد انتظار افزایش تزریق پول از محل مخارج دولتی و افزایش نقدینگی ناشی از آن وجود دارد.
در سمت بودجه البته مسائل بیشتری وجود دارد؛ کسری بودجه 7 درصدی ایالات متحده که در گذشته فقط در دوران جنگ و یا رکود مشاهده شده حالا در یک دوره رونق تجربه می شود و بر اساس برآورد دفتر مطالعات دو حزبی در سال آینده نیز کاهش نخواهد یافت. هیچ یک از دو کاندیدای موجود در عرصه رقابت انتخاباتی نیز وعده کاهش مصارف نظامی، درمانی یا زیرساختی را نداده اند. در واقع اگر به وعده های آنها عمل شود وضعیت کسری بودجه به مراتب وخیم تر خواهد شد.
بر اساس اطلاعات موجود، وزیر خزانه داری آمریکا (که خود قبلا رییس فدرال رزرو بود) از ابزار کاهش زمان سررسید برای فروش اوراق جدید استفاده کرده است. بدین ترتیب با انتشار انبوهی از اوراق با سررسید زیر سه سال، کسری بودجه فعلی که متناظر با افزایش سپرده نزد بانکهاست (از محل فروش اوراق قرضه) از طریق جذاب کردن اوراق برای بانکها و صندوقهای بازار پول، پوشش یافته است. اهل فن به خوبی می دانند که این رویکرد متکی بر اوراق کوتاه مدت نه تامین مالی، بلکه پولی کردن کسری بودجه نام داردکه هم بر تحریک تقاضای کل و هم بر تشدید انبساط پولی موثر است.
بدین ترتیب فدرال رزرو به گمان من اشتباهی مشابه دهه 70 میلادی را مرتکب شد که طی آن در نیمه راه مبارزه خود با تورم را ناتمام گذاشت. اگر این برآورد صحیح باشد باید در سال 2025 منتظر ظهور مجدد تهدیدات تورمی بود. اینکه تاثیر این روند بر بازارهای مختلف چگونه است موضوع ماکروسکوپ دیگری در آینده است.