وضعیت تورم جهانی

مثلث ماندگاری تورم جهانی

به‌رغم تلاش‌های بانک‌های مرکزی اقتصادهای پیشرفته جهان، به نظر می‌رسد تورم اقتصادهای غربی قصد کاهش ندارد. بر این اساس به نظر می‌رسد تداوم تورم اخیر کشورهای غربی سه عامل کلیدی دارد. شوک‌های اقتصادی و غیر اقتصادی، رشد دستمزدها و رشد انتظارات تورمی اصلی‌ترین عوامل باقی ماندن تورم است. سیاست‌های انبساطی به دنبال رکود ناشی از پاندمی کرونا، تنگنای زنجیره‌های تامین و جنگ اوکراین از جمله شوک‌های کلیدی به اقتصاد جهان است. تحلیل دیگری، از اختلال در مهار تورم حکایت دارد.
در حالی که بیش از یک سال از بازگشت تورم‌های بالا به اقتصادهای غربی می‌گذرد، شواهد حاکی از این است که تب تورمی چندان تمایلی به فروکش کردن ندارد. برخی این مساله را به رفتار غیرتهاجمی بانک‌های مرکزی نسبت می‌دهند؛ اما با توجه به رفتارهای تهاجمی اخیر در سطح جهان این اشاره نمی‌تواند پاسخ قانع‌کننده‌ای به ثبات سرعت رشد شاخص قیمت‌ها بدهد. این تقلای ادامه‌دار تورم را می‌توان شگفت‌انگیزتر از بازگشت تورم به اقتصادهای پیشرفته جهان دانست. اکونومیست در گزارشی این موضوع را مورد موشکافی قرار داده است. این نشریه معتبر اقتصادی در گزارش خود به گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول مراجعه کرده است و بر اساس آن سه عامل مهم تداوم تورم در غرب را معرفی می‌کند و مورد بررسی قرار می‌دهد. بر این اساس، شوک‌های اقتصادی و غیراقتصادی، رشد دستمزدها و در نهایت رشد انتظارات تورمی سه عامل اصلی پایدار شدن تورم در ماه‌های اخیر به شمار می‌روند. ماهیت متفاوت و غیرعادی شرایط کنونی موجب می‌شود برخی کارشناسان امکان ارتباط دادن میان تجربه فعلی با تجارب تورمی گذشته را مشکوک بدانند. به همین دلیل کارشناسان با قاطعیت سیاست‌های انقباضی جدی‌تر را توصیه نمی‌کنند. از سوی دیگر انتظارات درباره وضعیت آتی تورم نقش مهمی بازی می‌کند. این عامل تعیین‌کننده وضعیتی غیرقابل‌پیش‌بینی دارد. باورهای مردم در مورد آینده بر مصرف و چانه‌زنی آن‌ها بر سر دستمزد تاثیر می‌گذارد. اگر تجربه اخیر کرونا و تورم قابل‌توجه پس از آن اثر قابل‌توجهی بر این باورها بر جا بگذارد، این وضعیت به توضیح پایداری تورم کمک زیادی می‌کند و کار بانک‌های مرکزی را برای کنترل تورم سخت می‌کند. غلبه بر انتظارات تورمی شدید گونه‌ای از سیاست‌های انقباضی را می‌طلبد که نمونه‌اش را می‌توان در دهه هشتاد میلادی و در زمان ریاست پاول ولکر بر فدرال رزرو مشاهده کرد. سنجش باورها دشوار است، با این وجود دلایلی برای نگرانی وجود دارد.
با وجود بیش از ۴ مرحله افزایش نرخ بهره در آمریکا نرخ تورم هسته این کشور همچنان صعودی است و به رکوردشکنی ادامه می‌دهد. تورم هسته سطح قیمت‌ها را بدون احتساب انرژی و مواد غذایی محاسبه می‌کند. اگرچه معیارهای موجود برای سنجش انتظارات تورمی از وضعیت کمابیش مناسبی در آمریکا برخوردار است، اما خروجی این ابزارها در بریتانیا و اتحادیه اروپا کمتر مایه امیدواری است. این دقیقا همان دلیلی است که افزایش ادامه‌دار نرخ بهره را توضیح می‌دهد. به نظر می‌رسد بانک‌های مرکزی تا زمانی که تورم روند نزولی به خود نگیرد و با اطمینان نتوان گفت که آتش افزایش سطح قیمت‌ها فرونشسته است تسلیم نخواهند شد.