شوک‌های اقتصادی در راه هستند

شوک‌های اقتصادی در راه هستند

دوره جهانی شدن و ادغام سریع به پایان رسیده و دوره حمایت از صنایع داخلی در حال افزایش است. اید تنها نکته مسلم در مورد این اقتصاد شکننده و تکه تکه شده جدید جهانی مسلم آن است که با شوک‌هایی مواجه خواهد شد. صندوق بین المللی پول، سایر موسسات بین المللی، طلبکاران و وام گیرندگان همگی باید خود را با این شرایط تطبیق داده و آماده شوند.
کریستالینا جورجیوا، رئیس فعلی صندوق بین المللی پول است. او از ژانویه ۲۰۱۷ تا ۱ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی رئیس بانک جهانی و از فوریه ۲۰۱۹ تا آوریل ۲۰۱۹ میلادی رئیس موقت گروه بانک جهانی بود. کریستالینا جورجیوا پیش از آن نیز از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ در سمت معاون رئیس کمیسیون اروپا در کنار ژان کلود یونکر کار کرده بود. به نقل از فارین افرز، ما در دوران پرتلاطمی زندگی می‌کنیم در دنیایی که ثروتمندتر شده، اما همزمان شکننده‌تر نیز شده است. جنگ روسیه در اوکراین به طرز دردناکی نشان داد که نمی‌توانیم صلح را امری بدیهی قلمداد کنیم. یک پاندمی مرگبار و بلایای آب و هوایی به ما یادآوری می‌کنند که زندگی در برابر نیروی طبیعت تا چه اندازه شکننده است. تحولات تکنولوژیکی بزرگ مانند هوش مصنوعی نویدبخش رشد آینده است، اما خطرات قابل توجهی را نیز به همراه دارد. همکاری بین کشور‌ها در دنیای نامطمئن‌تر و مستعد شوک بسیار مهم است. با این وجود، همکاری‌های بین‌المللی در حال عقب‌نشینی است. جهان شاهد افزایش پراکندگی است فرآیندی که با افزایش موانع بر سر راه تجارت و سرمایه گذاری آغاز می‌شود و در شکل شدید آن با شکستن کشور‌ها به بلوک‌های اقتصادی رقیب پایان می‌یابد نتیجه‌ای که خطر معکوس کردن دستاورد‌هایی که یکپارچگی اقتصاد جهانی ایجاد کرده را به دنبال خواهد داشت.
تعدادی از نیرو‌های قدرتمند در حال تکه تکه شدن و جدایی هستند. با تشدید تنش‌های ژئوپولیتیکی، ملاحظات امنیت ملی برای سیاستگذاران و شرکت‌ها چشمگیر هستند امری که باعث می‌شود آنان نسبت به اشتراک گذاری فناوری یا یکپارچه سازی زنجیره‌های تامین، محتاط باشند. اگرچه یکپارچگی جهانی در سه دهه گذشته به میلیارد‌ها نفر کمک کرده تا ثروتمندتر، سالم‌تر و بهره‌ورتر شوند، اما منجر به از دست رفتن مشاغل در برخی بخش‌ها شده و به افزایش نابرابری دامن زده است. این امر به نوبه خود به تنش‌های اجتماعی دامن زده و زمینه مساعدی را برای سیاست حمایت از صنایع داخلی ایجاد کرده و برای انتقال تولید به داخل کشور‌ها فشار وارد می‌سازد.
تکه تکه شدن حتی در برهه‌های زمانی عادی نیز پرهزینه است و مدیریت چالش‌های جهانی عظیمی را که جهان اکنون با آن مواجه است تقریبا غیرممکن می‌سازد: جنگ، تغییرات آب و هوایی و بیماری‌های همه‌گیر. با این وجود، سیاستگذاران در همه جا به دنبال اقداماتی هستند که منجر به پراکندگی بیش‌تر می‌شود. اگرچه برخی از این سیاست‌ها را می‌توان با نیاز به کسب اطمینان از انعطاف پذیری زنجیره‌های تامین توجیه کرد، اما سایر اقدامات بیش‌تر بر اساس منافع شخصی و حمایت از صنایع داخلی صورت می‌گیرد که در بلندمدت اقتصاد جهانی را در موقعیتی نامطمئن قرار می‌دهد.
بر اساس آخرین پیش بینی‌های صندوق بین المللی پول رشد سالانه تولید ناخالص داخلی جهانی در سال ۲۰۲۸ تنها سه درصد خواهد بود که پایین‌ترین پیش بینی صندوق بین‌المللی پول در ۵ سال آینده در سه دهه گذشته است که برای کاهش فقر و ایجاد شغل در میان جمعیت‌های روبه رشد مشکل ایجاد می‌کند. با کاهش رشد، ناپدید شدن فرصت‌ها و ایجاد تنش، جهانی که پیش‌تر توسط رقابت‌های ژئوپولیتیکی تقسیم شده بود، می‌تواند بیش‌تر به بلوک‌های اقتصادی رقیب منشعب شود. هم چنین، یک بیماری همه گیر دیگر مانند کووید می‌تواند بار دیگر جهان را وارد بحران اقتصاد جهانی سازد.
درگیری‌های نظامی چه در اوکراین و چه در نقاط دیگر جهان می‌توانند دوباره ناامنی غذایی را تشدید کرده و بازار‌های انرژی و کالا را مختل نموده و زنجیره تامین را از بین ببرند. یک خشکسالی یا سیل شدید دیگر می‌تواند میلیون‌ها نفر را به پناهندگان آب و هوایی تبدیل کند. با این وجود، علیرغم شناخت گسترده این خطرات دولت‌ها و بخش خصوصی به طور یکسان قادر به اقدام نبوده اند و تمایلی به اقدام کردن نداشته اند.
جهانی مستعد شوک به این معنی است که اقتصاد‌ها باید نه صرفا به صورت انفرادی بلکه به صورت جمعی نیز بسیار انعطاف پذیرتر شوند. رسیدن به آن نقطه مستلزم رویکردی عمدی برای همکاری است. اعضای جامعه بین‌الملل با حمایت نهاد‌هایی مانند صندوق بین المللی پول باید به شیوه‌ای سیستماتیک و عملگرایانه با یکدیگر همکاری کنند و پیشرفت‌های هدفمند را در جایی که زمینه‌های مشترک وجود دارد دنبال کنند. سیاستگذاران باید روی موضوعاتی تمرکز کنند که نه تنها برای ثروت کشور‌ها بلکه برای رفاه اقتصادی مردم عادی نیز اهمیت دارند. آنان باید هر جا که ممکن است پیوند‌های اعتماد بین کشور‌ها را تقویت کنند تا بتوانند در هنگام وقوع شوک بزرگ بعدی به سرعت همکاری را افزایش دهند. این امر با حمایت از رشد جهانی و کاهش خطر گسترش بی ثباتی در سراسر مرز‌ها به نفع اقتصاد‌های فقیرتر و ثروتمندتر امکان پذیر خواهد بود. حتی برای ثروتمندترین و قدرتمندترین کشور‌ها نیز عبور از یک جهان از هم فروپاشیده دشوار خواهد بود و همکاری نه تنها به موضوع همبستگی بلکه به موضوع منافع شخصی نیز تبدیل خواهد شد.