مس, می‌تواند دوستدار محیط‌ زیست ایران باشد

کارشناسان معتقدند میزان آب مورد استفاده در صنعت مس به انتخاب روش‌ها بستگی دارد زیرا برخی روش‌های مرسوم که در سراسر دنیا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و آب و انرژی کمتری مصرف کرده و هزینه‌های سربار را کاهش داده‌اند. ضمن اینکه کاهش آلایندگی‌های محیط‌ زیست نیز مد نظر قرار گرفته است.

 
برای به حداقل رساندن میزان مصرف آب در استخراج و فرآوری مس لازم است از فناوری‌های پیشرفته‌ای که در سایر کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد, استفاده کرد تا کمتر با مشکل بحران آب روبه‌رو شویم.

سارا یوسفی‌فر, دکترای زمین‌ شناسی اقتصادی وکارشناس مس ضمن بیان این مطلب می‌گوید: درحال‌ حاضر در ایران با بحران آب روبه‌رو هستیم, ضمن اینکه استخراج مس مسائل زیست‌ محیطی و معضلاتی را از اکتشاف تا فرآوری در این حوزه ایجاد می‌کند.

 
وی تصریح می‌کند: استفاده از فناوری‌های پیشرفته فرآوری با مصرف کمتر آب و حتی در مواردی بدون نیاز به آب از جمله اهدافی است که در این حوزه باید پیگیری شود. همچنین به حداقل رساندن اثرات مضر زیست‌ محیطی و حداقل مصرف انرژی از دیگر مواردی است که باید به آن توجه ویژه شود.

 وی می‌افزاید: درایران ;کانساری مس بسیاری وجود دارد که به دلیل ذخیره کوچک و بالا بودن هزینه واحد فرآوری آن, رها شده‌اند درحالی که لزوم استفاده از روش‌های فرآوری پرتابل برای کانسارهای مس اکسیدی و سولفیدی احساس می‌شود.

 
وی خاطر نشان می‌کند: در فرآیند معدنی مس و عناصر همراه باید در ۳ مرحله اکتشاف, استخراج و فرآوری ماده معدنی اثرات زیست‌ محیطی را در نظرگرفت. در بیشتر اوقات کمترین صدمه زیست‌ محیطی مس مربوط به مرحله اکتشاف است. البته فرآیند اکتشاف هم به نوبه خود صدماتی را مانند احداث راه, دسترسی به ماده معدنی, حفاری‌های اکتشافی سطحی و عمقی و... به محیط‌ زیست وارد می‌کند. وی عنوان می‌کند: پس از مرحله استخراج که به دلیل جابه‌جایی حجم زیادی از باطله و مواد معدنی و انفجار انجام می‌شود تخریب‌های زیست‌ محیطی و آسیب به حیات وحش منطقه به وجود خواهد آمد.

 
 یوسفی‌فر تصریح می‌کند: در نهایت مرحله فرآوری است که برای انواع مواد معدنی مختلف است و برای فرآوری مواد معدنی از جمله مس و عناصر همراه آن نیاز به استفاده از اسید وجود دارد.

یوسفی فر تاکید می‌کند: بنابراین استفاده از بهترین روش فرآوری سازگار با محیط‌ زیست لازم الاجراست و حتی جانمایی واحد فرآوری نیز باید با رعایت تمام اصول زمین شناسی و زیست‌ محیطی انجام شود که حداقل صدمه به محیط‌ زیست را وارد کنند.

 
وی خاطر نشان می‌کند: پس از اتمام ماده معدنی یا تعطیلی معدن نیز باید برای صدماتی که به محیط‌ زیست با عملیات معدنی زده شده راهکارهای مناسب ارائه شود. کانه‌ زایی مواد معدنی در طبیعت طی میلیون‌ها سال در سطح زمین ایجاد شده است و استخراج آن اثرات زیست‌ محیطی زیادی دارد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

 
به گفته وی. با توجه به تغییرات در روند بازار جهانی و واکنش شرکت‌های اکتشافی و سرمایه‌ گذاری معدنی بزرگ دنیا به کاهش قیمت نفت و البته برخی فلزات ازجمله آهن و... بسیاری از شرکت‌ها سرمایه‌ گذاری به مس و عناصر همراه آن علاقه‌ مند شده‌اند و سرمایه‌ گذاری خود را به سمت این فلز با ارزش برده‌اند.

اگرچه شاهد افت جهانی قیمت مس هم هستیم اما این افت به نسبت فلزات دیگر کمتر بوده است. برای سرمایه‌ گذاران جدید با توجه به شرایط حاضر, مس و عناصر همراه می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

 
وی تصریح می‌کند: بهتر است به اکتشاف کانی‌های صنعتی مانند مس و همین طور فرآوری عناصر همراه مس ازجمله طلا, مولیبدن, رنیوم و... که اغلب آلتراسیون کانه‌ زایی‌های فلزی و به عنوان ردیاب هستند, به‌ طور خاص توجه شود. وی عنوان می‌کند: امید است با جذب سرمایه‌ گذاران داخلی و خارجی, ایران که یکی از کشورهای دارای معادن و منابع مس و عناصر همراه است به قطب اقتصادی و  سرمایه‌ گذاری خارجی مس خاورمیانه تبدیل شود.

رابطه روش‌های فرآوری با میزان مصرف آب

 
 برای استحصال مس در تمام دنیا ۳ روش اصلی وجود دارد و این روش‌ها است که میزان مصرف آب را مشخص می‌کند و در ایران با توجه به بحران آب باید روش‌ها و فناوری‌هایی مورد استفاده قرار گیرد که کمترین میزان استفاده از آب را داشته باشد.

 
وی می‌افزاید: برای استحصال مس درکل جهان ۳روش بیشتر وجود ندارد روش نخست روش «لیچینگ» است که برای مس‌های اکسیدی به کار می‌رود و روش دوم روش «ثقلی» است که برای مس‌های دانه درشت استفاده می‌شود و روش سوم «فلوتاسیون» است.

 
وی خاطرنشان می‌کند: در روش نخست یعنی لیچینگ, آب چندان زیادی مصرف نمی‌شود و در ۲ روش دیگر آب قابل برگشت است و دوباره به چرخه تولید بازگردانده می‌شود که این مسئله نکته کلیدی و بااهمیتی محسوب می‌شود.

وی عنوان می‌کند: بیشتر کارخانه‌های مس سعی می‌کنند آب خود را از جایی تامین کنند که آب آن منطقه خشک نشود چراکه برای خود تولید کنندگان مس, بازیافت آب و استفاده دوباره از آن اهمیت زیادی دارد در این صورت در هزینه‌ها صرفه‌ جویی می‌شود.

 
مشکانی می‌گوید: البته یک روش دیگری به نام روش حرارتی برای استحصال مس وجود دارد که در ایران کاربرد ندارد زیرا نیازمند سوخت و هزینه‌های بالایی است ولی ۳ روشی که در ایران و بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد هزینه‌های کمتری دارند.

 
وی تصریح می‌کند: برای کاهش مصرف آب در مس باید از روش‌های مناسب استفاده کرد روش ثقلی در ایران استفاده نمی‌شود و روش لیچینگ هم به خودی خود مصرف آب کمتری دارد ولی در روش فلوتاسیون آب بیشتری استفاده می‌شود و در ایران هم کاربرد دارد. مشکانی اظهار می‌کند: البته در برخی کشورهای دنیا از فناوری‌هایی استفاده می‌کنند که به‌ طور کلی برق و آب کمتری مصرف می‌کند اما فرآوری مبتنی بر انرژی باد نیز ازجمله روش‌هایی است که در برخی کشورها استفاده می‌شود که از این مزیت طبیعی بیشتر برخوردارند.

 
وی می‌افزاید: به‌ طور قطع مسئولان صنعت مس به سمت استفاده از فناوری‌های جدید برای استحصال مس استفاده می‌روند چراکه روش‌ها کاملا مشخص است با این حال استفاده از دستگاه‌های جدید می‌تواند در کاهش هزینه‌ها و کاهش مصرف برق و آب به شدت تاثیرگذار باشد.