چالش‌های توسعه صنعت مس در ایران

چالش‌های توسعه صنعت مس در ایران
در سال‌های اخیر، صنعت مس به‌دلیل افزایش قیمت‌های جهانی رشد چشم‌گیری داشته، اما فعالان این حوزه در ایران با چالش‌های متعددی روبرو هستند که مانع از توسعه سریع این صنعت می‌شود. بخشی از این مشکلات ناشی از سیاست‌گذاری‌های نادرست است. سید حجت زینلی، عضو هیات‌مدیره انجمن مس ایران، درباره مشکلات تولید مس در کشور اظهار داشت که فعالان این صنعت با چالش‌هایی مانند کمبود نیروی انسانی، افزایش بی‌رویه و غیرمنطقی حقوق دولتی معادن، نوسانات نرخ ارز و تفاوت چشم‌گیر میان نرخ دلار در بازار آزاد و دلار نیمایی، و سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری مواجه هستند.
زینلی افزود: هزینه‌های تولید براساس قیمت دلار در بازار آزاد و حتی بالاتر محاسبه می‌شود، در حالی که تولیدکنندگان تجهیزات و مواد اولیه خود را با دلار ۶۰ هزار تومانی خریداری می‌کنند. کمبود تجهیزات و مواد اولیه باعث افزایش قیمت‌ها و هزینه‌های تولید می‌شود. همچنین، تولیدکنندگان موظف به فروش محصولات خود با نرخ دلار نیمایی هستند، که این تفاوت قابل‌توجه میان نرخ ارز بازار آزاد و دلار نیمایی، ضربه بزرگی به معدن‌کاران وارد می‌کند. در ماه‌های اخیر، با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد و تثبیت نرخ دلار نیمایی، اختلاف قیمتی به بیش از ۵۰ درصد رسیده و این موضوع ضرر جدی به تولیدکنندگانی که تابع قیمت‌گذاری دستوری هستند، وارد کرده است.
وی درخصوص کمبود نیروی انسانی و تاثیر آن بر تولید گفت: فعالیت در حوزه معدن و تولید بدون حضور نیروی انسانی عملا ممکن نیست. در سال‌های گذشته شاهد کمبود جدی نیروی انسانی در حوزه‌های مختلف بوده‌ایم. این محدودیت در بخش معدن و صنایع وابسته نیز به چشم می‌خورد. همچنین کاهش تعداد جوانان داوطلب تحصیل و یادگیری در حوزه‌های مهندسی و به‌ویژه معدن و صنایع معدنی، و مهاجرت نیروهای متخصص از سطوح مدیریتی تا کارشناسی و حتی پایین‌تر، بحران کمبود نیروی انسانی را در سال‌های آتی تشدید می‌کند.
زینلی به راهکارهای متعدد برای تسهیل شرایط تولید اشاره کرد و یکسان‌سازی نرخ ارز را مهم‌ترین خواسته فعالان صنعتی و اقتصادی دانست. وی افزود که در سال‌های گذشته کشور با مشکلاتی مانند تحریم، نبود تعاملات مالی بین‌المللی و کاهش فروش نفت مواجه بوده و بخش معدن و صنایع معدنی به تامین بخشی از نیازهای ارزی کشور کمک کرده است. با این وجود، دولتمردان نسبت به مزیت‌های صادراتی این بخش بی‌تفاوت هستند. کاهش ارزش پول ملی نیز که گاهی با هدف افزایش صادرات انجام می‌شود، در شرایط فعلی حاکم بر اقتصاد کشور سودی به همراه ندارد.
زینلی گفت که در سال‌های آینده به دلیل کارهای اکتشافی زیاد، به ماشین‌آلات معدنی به‌روز دنیا نیاز داریم و برای تحقق رشد ۱۳ درصدی طبق برنامه هفتم توسعه بخش معدن، نیاز به ماشین‌آلات جدید است. اما وضعیت کنونی این امر را ممکن نمی‌سازد و باید دولت راهکار مناسبی در این زمینه اتخاذ کند. وی افزود که در سال‌های گذشته محدودیت‌های واردات ماشین‌آلات معدنی کاهش یافته و امکان واردات ماشین‌آلات زیر ۵ سال بدون محدودیت وجود دارد، اما همچنان محدودیت‌ها در بخش ماشین‌آلات حفاری پابرجاست و باید یک دستگاه حفاری در داخل خریداری شود تا بتوان یک دستگاه حفاری وارد کرد.