پیش‌بینی تجارت در ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴

پیش‌بینی تجارت در ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴

سال ۲۰۲۳ سال‌کاهش حجم تجارت در بسیاری از تولیدات و بین بسیاری از کشورها بوده‌است. آهن و فولاد، تجهیزات اداری و مخابراتی، منسوجات و پوشاک از جمله کالاهایی هستند که افت تجارت در آنها محسوس است. در این بین یک استثنا وجود دارد و آن وسایل نقلیه است که تجارت آن رشد داشته‌است. بر اساس گزارش سازمان تجارت‌جهانی دلیل اصلی این افت در تجارت کاملا مشخص نیست اما نرخ بالای تورم در جهان، افزایش نرخ بهره، افزایش ارزش دلار و تنش‌های ژئوپلیتیکی از جمله عوامل کمک‌کننده به این پدیده هستند. به‌طور کلی حجم تجارت در نیمه اول سال‌جاری میلادی نسبت به مدت مشابه پارسال ۰.۵‌درصد کاهش‌یافته اما نشانه‌‌‌‌‌‌ها این خوش‌بینی را ایجاد‌کرده که در نیمه دوم سال‌این نرخ افزایش قابل‌قبولی داشته‌باشد.
از جمله عوامل تاثیرگذار بر تجارت‌جهانی می‌توان به تغییرات قیمت انرژی اشاره کرد. میانگین قیمت جهانی نفت‌خام در اوت ۲۰۲۳ معادل ۳۸‌درصد نسبت به میانگین سال‌۲۰۱۹ افزایش داشته و قیمت گاز طبیعی در اروپا در همین دوره ۱۳۳‌درصد افزایش داشته‌است. کشورهای اروپایی در زمستان امسال باید با افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی گاز طبیعی از نوسانات شدید قیمت انرژی در زمستان جلوگیری کنند. در این‌صورت می‌توان امیدوار بود که زمستان امسال تجارت‌جهانی تحت‌تاثیر افزایش قیمت انرژی قرار نگیرد. خطر دیگری که تجارت را تهدید می‌کند مربوط به حوزه امنیت غذایی است. به‌رغم کاهش اخیر قیمت‌ها، در اوت ۲۰۲۳ میانگین قیمت محصولات غذایی ۴۶‌درصد بیشتر از سال‌۲۰۱۹ محاسبه شده‌است. همچنین قیمت کود ۹۳‌درصد افزایش‌یافته که تولید محصولات غذایی را با اختلال مواجه خواهد کرد. کشاورزان مجبور می‌شوند بین استفاده از کود کمتر یا کاشت محصولات کمتر که هر دو باعث کاهش عملکرد و افزایش خطر گرسنگی در سراسر جهان می‌شود، یک گزینه را انتخاب کنند.
به‌طور کلی بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده صادرات منطقه آمریکای‌شمالی در سال‌جاری میلادی نسبت به سال‌گذشته ۳.۶‌درصد رشد خواهد داشت و این رقم برای سال‌۲۰۲۴ معادل ۲.۷‌درصد پیش‌بینی شده‌است. در اروپا نیز نرخ رشد صادرات در سال‌جاری نسبت به مدت مشابه ۲۰۲۲معادل ۰.۴‌درصد پیش‌بینی‌شده و این رقم برای سال‌۲۰۲۴ نیز ۲.۲‌درصد پیش‌بینی شده‌است.پیش‌بینی سازمان تجارت‌جهانی نشان می‌دهد که ‌بار رشد صادرات در سال‌جاری بر دوش قاره آسیا خواهد بود. بر اساس پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها نرخ رشد صادرات در این قاره در سال‌آینده میلادی معادل ۵.۱‌درصد خواهد بود که بیشتر از دیگر نواحی جهان است. در سمت واردات پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد میانگین نرخ رشد واردات در تمامی مناطق جهان به غیر‌از خاورمیانه و آفریقا در سال‌جاری منفی خواهد بود.کارشناسان سازمان تجارت‌جهانی پیش‌بینی می‌کنند در سال‌جاری میزان واردات آمریکای‌شمالی، ۱.۲‌درصد، در آمریکای‌جنوبی یک‌درصد و در آسیا ۰.۴‌درصد کاهش پیدا خواهد کرد و این در حالی است که این رقم در خاورمیانه ۱۲.۵‌درصد و در آفریقا ۵.۱‌درصد رشد خواهد داشت. پیش‌بینی‌ها برای سال‌آینده میلادی حاکی از آن است که در بقیه مناطق جغرافیایی نیز میزان واردات افزایش خواهد داشت. سازمان تجارت‌جهانی پیش‌بینی کرده که در این سال‌میزان واردات در آمریکای‌شمالی ۲.۲‌درصد، در آمریکای‌جنوبی ۳.۳‌درصد و در اروپا ۱.۶‌درصد افزایش خواهد یافت. این رقم برای آفریقا ۳.۴‌درصد، برای خاورمیانه ۴.۶‌درصد و برای آسیا ۵.۸‌درصد پیش‌بینی شده‌است، بنابراین بر اساس این آمارها می‌توان نتیجه گرفت که سال‌۲۰۲۴ میلادی سال‌خوبی برای تجارت‌جهانی خواهد بود.
ارزش تجارت‌جهانی در نیمه اول سال‌جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته در بسیاری از گروه‌های کالایی کاهش یافته‌است. در ۶ماهه نخست سال‌۲۰۲۳، گروه سوخت و محصولات معدنی ۱۵‌درصد کاهش در ارزش تجارت و گروه آهن و استیل ۱۷‌درصد کاهش در تجارت را نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته شاهد بودند. تجارت خدمات نیز پس از پایان پاندمی کرونا موفق شده خود را بازسازی کند. تجارت بخش خدمات در فصل دوم سال‌۲۰۲۲ نسبت به مدت مشابه سال‌۲۰۲۱، به میزان ۱۹‌درصد رشد داشته‌است.
یک شاخص که بر اساس آن می‌توان وضعیت تجارت‌جهانی را بررسی کرد، میزان ترافیک در بنادر و تعداد پروازهای تجاری است. شاخص توان عملیات کانتینرها که بر اساس ترافیک در ۹۲ بندر که ۶۴‌درصد تجارت‌جهانی از طریق آنها صورت می‌گیرد محاسبه شده، می‌تواند تصویر روشنی از وضعیت تجارت‌جهانی ارائه کند. بر اساس این شاخص، توان عملیاتی در چین افزایش یافته، درحالی‌که حمل‌ونقل در بنادر اروپایی کاهش یافته‌است. این مساله نشان می‌دهد که برخلاف نگرانی‌ها از مشکلات در چین، خطر رکود تجارت در اتحادیه اروپا بیشتر است. گرچه داده‌های تفکیکی برای ایالات‌متحده وجود ندارد، اما اطلاعات از بندر لس‌آنجلس نشان می‌دهد که توان عملیاتی کانتینرها در این بندر بین ژوئیه ۲۰۲۲ و فوریه ۲۰۲۳، ۴۸‌درصد کاهش‌یافته اما از این زمان تا ژوئن سال‌جاری ۷۱‌درصد افزایش یافته‌است. تحلیلگران این افزایش را ناشی از رشد مبادلات تجاری آمریکا با قاره آسیا می‌دانند. افزایش تعداد پروازها نشانه دیگری از رونق تجارت است. بر اساس آخرین آمارها، پروازها در ماه سپتامبر نسبت به ماه مشابه سال‌قبل ۲۴‌درصد افزایش داشته‌است. همچنین پروازها از ابتدای سال‌تا به امروز (۱ژانویه تا ۲۰ سپتامبر) ۲۳‌درصد افزایش یافته‌است. این آمار هم خوش‌بینی نسبت به آینده تجارت را افزایش می‌دهد. در نهایت می‌توان گفت آمارهای تجارت کالا و خدمات نشان می‌دهد که تجارت‌جهانی تا حدی پس از پایان پاندمی خود را بازسازی کرده و حتی اختلال‌هایی مانند سیاست‌های پولی انقباضی، جنگ روسیه و اوکراین و مشکلات اقتصادی در چین مسیر رشد تجارت را با اختلال جدی مواجه نخواهد کرد. گزارش سازمان تجارت‌جهانی نشان می‌دهد که در سال‌آینده میلادی قطار تجارت به ریل قبلی خود باز خواهد گشت و‌بار دیگر شاهد رشد پرشتاب مبادلات تجاری در نیمه دوم دهه‌جاری خواهیم بود.