وضعیت صنعت سرب

صنعت سرب مرده است

هادی دوستی(مدیرعامل شرکت مسیح سرب ایرانیان) گفت: در حالی با تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شمش سرب مواجه هستیم که قیمت تمام شده این محصول در بازار داخلی، از قیمت کنسانتره عرضه شده در بورس کالای ایران کمتر است و بر همین اساس ضرورت دارد یک بازنگری اساسی در خصوص شیوه قیمت‌گذاری شمش سرب در داخل کشور انجام شود. مهم‌ترین چالشی که تولیدکنندگان شمش سرب طی سال گذشته با آن دست‌وپنجه نرم کردند، تامین ماده اولیه بود. شمش با استفاده از سرباره‌ سرب در شرکت مسیح سرب ایرانیان تولید می‌شود و متاسفانه منبع مشخصی برای تامین مواد اولیه در این زمینه وجود ندارد. با توجه به وعده‌های مسئولان، قرار بود سهمیه خاک از معدن انگوران داشته باشیم که متاسفانه این امر محقق نشد و به همین دلیل از سرباره‌های سرب که از کوره‌های شرکت‌های تولیدکننده باتری نو باقی می‌ماند و عیار کمی هم دارد، در تامین سرب مورد نیاز خود استفاده می‌کنیم. از سوی دیگر، قیمت گاز واحدهای صنعتی در سال پیش، به شدت رشد پیدا کرد که به دنبال آن، بسیاری از کارگاه‌های کوچک‌مقیاس ناچار به تعطیلی شدند. مگر درآمد یک واحد تولیدکننده شمش سرب چقدر است تا بتواند ضمن پرداخت دستمزد کارگران، هزینه گاز معادل 150 میلیون تومان در یک ماه را پرداخت کند؟
وی افزود: بسیاری از کارگاه‌های تولیدی شمش سرب به شکل سنتی مدیریت می‌شود؛ در حالی که دریافت مالیات از تولیدکنندگان، مدرن و به روز شده است. با توجه به درآمدزایی اندک این واحدهای صنعتی، ضرورت دارد تا نسبت به اخذ مالیات از آن‌ها تغییراتی صورت پذیرد. ساز و کاز اخذ مالیات از واحدهای کوچک‌مقیاس باید به نحوی باشد که همزمان با افزایش هزینه‌های تولید، زیان مالی متوجه مجموعه نشود و متاسفانه مسئولان مالیاتی کشور، توجهی به این مسئله ندارند.
مدیرعامل شرکت مسیح سرب ایرانیان عنوان کرد: به دلیل اینکه قادر به تامین ماده اولیه مورد نیاز خود نبودیم و نقدینگی کافی برای پرداخت دستمزد کارگران را نداشتیم، ناچار به تعطیلی شرکت شدیم. این در حالی است که ما راضی به ادامه فعالیت خود بدون در نظر گرفتن کمترین سود حاصل از تولید هستیم و علاقه فراوانی به بخش تولید داریم. تولیدکنندگان شمش سرب، تمام تلاش خود را طی سالیان اخیر برای پیشرفت و توسعه این صنعت انجام داده‌اند و عادلانه نیست که به دنبال تامین نشدن ماده اولیه، ناچار به توقف فعالیت خود شوند.
دوستی در خصوص چالش تامین مواد اولیه، مطرح کرد: عیار و قیمت خاک معدنی عرضه شده در بورس کالای ایران، چندان مناسب نیست و با توجه به اینکه عمده خاک عرضه شده در این تالار صنعتی سولفوره است و تکنولوژی فرآوری این خاک نیز در داخل کشور گسترش نیافته است، بر همین اساس شاهد صادرات کنسانتره سولفوره سرب به چین هستیم. در حالی که تولیدکنندگان شمش سرب به شدت نیازمند خاک معدنی هستند و باید ماده اولیه کافی در اختیار آن‌ها قرار بگیرد، کنسانتره سولفوره به راحتی به خارج از کشور صادر می‌شود و دست فعالان صنعت سرب از ماده اولیه، کوتاه باقی مانده است. حال این سوال مهم مطرح می‌شود که با توجه به اینکه معادن غنی از خاک معدنی سرب و روی در استان‌های مختلف کشور همچون زنجان و یزد وجود دارد، چرا تولیدکنندگان شمش باید اقدام به واردات از سایرکشورها مانند ترکیه و مراکش کنند که هزینه‌های مختلفی اعم از گمرک، مالیات و... شامل حامل آن‌ها شود؟
این فعال صنعت سرب ضمن اشاره به اهمیت نظارت بر بازار، اظهار کرد: حضور واسطه‌ها در بازار، شرایط فروش شمش را دشوار کرده است. این افراد همواره به دنبال خرید شمش با قیمتی کمتر از بورس هستند و زمانی که یک تولیدکننده نتواند محصول خود را در بازار داخلی بفروشد و یا روانه بازارهای صادراتی کند، می‌توان گفت که در عمل بازنده خواهد بود. پیش از اینکه هزینه‌های تولید مانند گاز، بیمه، مالیات و... افزایش یابد، بعضی از تولیدکنندگان شمش محصول خود را به واسطه‌ها می‌فروختند تا به سود اندکی در این زمینه دست پیدا کنند اما در حال حاضر سود چندانی عاید تولیدکنندگان نمی‌شود و شرایط تولید آنقدر دشوار شده است که نمی‌توان به سودآوری امید داشت.
دوستی با تاکید بر لزوم بازنگری در قیمت‌گذاری کنسانتره سولفوره، عنوان کرد: تولیدکنندگان شمش سرب که اقدام به ورود موقت باتری می‌کنند، باید 60 درصد شمش تولیدی را صادر کنند که بر اساس قانون، معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند اما در کمال تعجب، باید این مالیات را پرداخت کنند و این امر در ادامه منجر به از دست دادن بازارهای صادراتی و بین‌المللی خواهد شد. در حالی که به نظر می‌رسد ضمن توسعه صادرات، باید به دنبال ارزآوری بیشتر به داخل کشور باشیم؛ چراکه این معضل در نهایت به صادرات کشور آسیب وارد خواهد کرد.
وی در خصوص فرایند تولید شمش سرب، مطرح کرد: ریخته‌گری، فرایند اصلی تولید شمش در داخل کشور است و از کوره‌های دوار در تولید شمش استفاده می‌شود. هر کوره در هر مرتبه، به میزان یک تن خاک دریافت می‌کند و با توجه به تزریق خوراک کم‌عیار به این کوره‌ها و میزان سرب، ممکن است از یک تن خاک، 30 کیلوگرم سرب در روز حاصل شود. لازم به ذکر است که استفاده از مواد اولیه کم‌عیار، توجیه اقتصادی ندارد اما مادامی که مواد اولیه کافی فراهم نیست، چاره‌ای جز این امر وجود ندارد؛ چراکه تمام صنعت تولید شمش سرب به ذوب وابسته است. علاوه‌براین، به منظور جلوگیری از نشت آلودگی ناشی از سوخت سرب در هوا، از بگ‌فیلترهای مناسب و سیکلون‌دار استفاده می‌شود. به این طریق دود حاصل به صورت اکسید سرب که یک محصول جانبی به شمار می‌آید، جمع‌آوری شده و دوباره به چرخه تولید بازگردانده می‌شود.
وی در پایان گفت: واقعیت امر این است که اوضاع صنعت سرب کشور به هیچ وجه مساعد نیست و اگر چاره‌ای در خصوص تامین مواد اولیه واحدهای کوچک تولیدی اندیشیده نشود، در ادامه مسیر شاهد نابودی کامل این صنعت خواهیم بود.