کاهش آلایندگی ذوب مس با فناوری جدید

لیچینگ تحت‌فشار فرآیندی است که به جای ذوب به کار برده می‌شود. در این روش کنسانتره مس از طریق لیچینگ تحت‌فشار تغلیظ شده و به کاتد مس تبدیل می‌شود. بنابراین به اعتقاد برخی از کارشناسان استفاده از این روش در فرآیند تولید مس, از هزینه‌های تولید و میزان آلودگی‌های زیست‌محیطی کاسته می‌شود البته در مقابل عده‌ای نیز معتقدند لیچینگ تحت‌فشار روش به صرفه‌ای نیست و نمی‌توان از این فناوری در فرآیند تولید مس استفاده کرد.

فناوری‌های قدیمی به صرفه نیستند

کاهش هزینه‌های تولید و استفاده از روش‌های جدید مورد تایید مجامع علمی بین‌المللی در تولید مس نکته‌ای است که برخی از کارشناسان بر آن تاکید می‌کنند. مهدی امینی, عضو هیات علمی مهندسی معدن دانشگاه تهران معتقد است مدیران شرکت مس سال‌های گذشته به دلیل انباشت تجربه و مهارتی که در برخی روش‌های استحصال مس به‌دست آورده بودند, تلاش می‌کردند همچنان از همان روش‌های مطمئن استفاده کنند اما پیشنهاد می‌شود مدیران مس رفته رفته ریسک تصمیمات جدید را هم بپذیرند و به دنبال روش‌های جدید تولید باشند. وی در گفت‌وگو با عصر مس آنلاین تصریح کرد: برای مثال روش ذوب در دنیا روشی قدیمی است و می‌توان از تکنیک‌های دیگر مانند لیچینگ تحت‌فشار استفاده کرد زیرا روش‌های قدیمی زمانی به صرفه بود اما در حال حاضر اینگونه نیست. استاد مهندسی معدن دانشگاه تهران با تحسین تصمیم مدیران شرکت ملی مس ایران برای متوقف کردن طرح ذوب در معدن سونگون افزود: این تصمیم نشان داد مدیران ارشد شرکت مس به لزوم استفاده از روش‌های علمی واقف هستند. وی ادامه داد: در زمینه تولیدکنسانتره نیز باید همین روش و دیدگاه تسری پیدا کند. امینی درباره چگونگی بهره بردن از شیوه‌های جدید گفت: استفاده از مشاوران مجرب خارجی, بهره گرفتن از تجربه کشورهای دیگر و کنار گذاشتن برخی رویه‌های سنتی در حوزه معدنکاری مس می‌تواند زمینه‌ساز استفاده از روش‌های دیگر شود. مدیر امور اکتشافات و مهندسی توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران نیز در سال ۹۳ از برنامه این شرکت برای بهینه‌سازی اکتشافات صنعت مس با بکارگیری فناوری‌های جدید و کاهش هزینه‌ها خبر داده بود. بابک بابائی گفته بود: امور اکتشافات و مهندسی توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران با در نظر گرفتن دو اصل مهم «بهبود مستمر» و «نو شدن دائم» برای دستیابی به تولید ۴۰۰ هزارتن مس خالص در سال ۱۳۹۸, به بهینه‌سازی فعالیت‌های اکتشافی مصمم شد تا همزمان با کاهش هزینه‌ها از موثرترین روش‌ها و فناوری‌های نوین در عرصه اکتشافات بهره جوید.

لیچینگ تحت‌فشار

در همین حال یک استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: لیچینگ تحت‌فشار برای کانه‌های سولفیدی و بیشتر برای کانسنگ‌های سولفیدی سرب‌وروی است به گونه‌ای که سولفید کانه سرب و روی یا کانه‌های سولفیدی مس را تحت‌فشار و فرآیندهای دیگر جدا و محبوس می‌کنند و سپس فلز مورد نظر را لیچ کرده تا از کانه‌های فلزی به صورت مستقیم شمش بگیرند. احمد مشکانی ادامه داد: در این روش رآکتورهای تحت‌فشاری وجود دارند که باعث ایجاد چنین فرآیندی می‌شوند. مشکانی با بیان اینکه استفاده از فناوری لیچینگ تحت‌فشار به صرفه نیست, گفت: در این روش نگهداری رآکتورها بسیار مشکل و هزینه‌های مصرفی و سرمایه‌گذاری بالاست و خطر انفجار رآکتورها وجود دارد. البته باید گفت بسته به نوع و میزان ماده معدنی چنین فرآیندی می‌تواند سودآور عم باشد.

استفاده از فناوری‌های جدید

مجری طرح تغلیظ مس سونگون اظهار کرد: درزمینه استفاده از فناوری‌های جدید برای تولید فولاد مانند لیچینگ تحت‌فشار برای تمامی واحدهای تولیدی نمی‌توان یک نسخه کلی پیچید و برای تحقق این اقدام باید مناطق و معادن مختلف را بررسی کرده و سپس در این زمینه تصمیم‌گیری کرد. حسین ثقفی تصریح کرد: برای بسیاری از معادن استفاده از روش‌های جدید تولید مناسب‌تر است زیرا هزینه‌ها به میزان چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. ثقفی گفت: در صورتی که بتوان به جای روش ذوب از فناوری‌های جدید استفاده کرد از لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر است یعنی در شرایطی که فناوری‌های جدید کاربردی باشند دیگر نباید به دنبال ذوب رفت زیرا روش ذوب سرمایه‌بر و هزینه‌بر و نگهداری کارخانه‌های ذوب سخت و مشکل است و از سوی دیگر نیز مسائل زیست‌محیطی آن بیشتر از سایر حلقه‌های تولید مس است. مجری طرح تغلیظ مس سونگون عنوان کرد: در بین حلقه‌های تولید, ذوب آلوده‌ترین حلقه است زیرا در مرحله ذوب گازهای اسیدی فراوانی منتشر می‌شود بنابراین در مناطقی که امکان استفاده از فناوری‌های جدید وجود داشته باشد بهتر است از آنها برای تولید استفاده شود. ثقفی با بیان اینکه طرح ذوب در مس سونگون متوقف شده، گفت: پس از معدن کارخانه تغلیظ و سپس کارخانه کنسانتره مس است. کنسانتره مس در کارخانه ذوب تبدیل به مذاب می‌شود و سپس وارد پالایشگاه شده و مراحل بعدی را سپری می‌کند. البته کنسانتره به جای اینکه ذوب شود می‌تواند از طریق فرآیند لیچینگ تحت‌فشار تغلیظ شده و مواد به‌دست آمده در پالایشگاه تبدیل به مس کاتد می‌شود که در این روش از ذوب استفاده نمی‌شود.