مهمترین چالش های صنعت معدن

مهمترین چالش های صنعت معدن

معاون امور معدنی صنعت، معدن و تجارت استان تهران گفت: اولویت با تولید داخل است، گاهی اوقات دیده می‌شود که ماشین‌آلاتی را وارد می‌کنند درصورتی‌که مشابه داخلی دارد. قطعاً این دست تجهیزات در گمرک گیر می‌کند. تولید ماشین آلات معدنی در کشور تنها ۲۰ درصد از نیاز داخل را تامین می‌کند. با این حال شرط اول برای واردات تجهیزات حوزه معدن، عدم تولید آن در داخل کشور است. از سویی بسیاری از تجهیزات معدنی نیز فرسوده شده اند و بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تجهیزات معدنی فرسوده علاوه بر چالش‌های محیط زیستی، شهری، مشکلات بخش اکتشافات و پرونده های قضایی، از جمله معضل های صنعت معدنکاری به شمار می آیند.
در همین راستا محمدحسین پیروی، مدیر اندیشکده راهبردی معادن ایران در گفت‌وگو با تیتر کوتاه عنوان کرد: مهم‌ترین چالشی که صنعت معدن با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند موضوع اکتشاف بوده که در سال‌های گذشته توجه مطلوبی به آن نشده است. اکتشاف هم ریسک زیادی را به همراه دارد، ممکن است هزینه‌ها و فعالیت‌های زیادی را به همراه داشته باشد. بخش عمده از این فعالیت‌ها را دولت باید انجام دهد و تحت عنوان کارهای عمومی در اختیار دیگران قرار دهد. زمانی که به این بخش توجه نداشته باشد و سرمایه‌گذاری کافی نکند به طبع شاهد ناکارآمدی این بخش هستیم. در واقع کلیدواژه اصلی چالش حوزه معدن اکتشاف است.
وی با اشاره به موضوع تجهیزات و ماشین‌آلات حوزه معدن گفت: اصل موضوع در این بخش این است که کشور هنوز تکلیف خود را برای اینکه می‌خواهد کدام کالا را بسازد و کدام یک را وارد کند، مشخص نکرده است. عمده دلیل اینکه واردات تجهیزات صورت نمی‌گیرد تولید داخل است؛ اما سؤال اینجاست که این تولیدات با چه حدی از داخلی‌سازی و چه میزان صرفه اقتصادی انجام می‌شود که باید پاسخ داده شود. ابهام دیگر اینجاست که کشور قرار است معدن‌کار باشد یا تولیدکننده تجهیزات، اگر قرار به معدن‌کاری باشد نباید ممنوعیت واردات اعمال شود و تمام تجهیزات از داخل تأمین شود. در نتیجه چالش اصلی در حوزه ماشین‌آلات همین سیاست پیش‌بردن هر دو بخش در کنار هم است.پیروی گفت: ابهام دیگر اینجاست که کشور قرار است معدن‌کار باشد یا تولیدکننده تجهیزات، اگر قرار به معدن‌کاری باشد نباید ممنوعیت واردات اعمال شود و تمام تجهیزات از داخل تأمین شود.
مدیر اندیشکده راهبردی معادن ایران افزود: برای هر اقدامی باید اولویت مشخص شود که سیاست متولیان چگونه است، به دنبال تولید تجهیزات یا به دنبال معدن‌کاری هستند؛ چراکه با بحث محدودیت‌های که در کشور وجود دارد. محدودیت‌های همچون گذشتن از یک دهه با رشد اقتصادی صفر و منابع، سرمایه و فناوری محدود فعلی ادامه راه دشوار است و باید مسیر مشخص باشد. پیروی ادامه داد: شاید تأمین ارز و تحریم در برخی از موارد تأثیرگذار باشد.البته اصل ماجرا وجود ناوگانی از ماشین‌آلات فرسوده به‌خصوص در بخش استخراج است که ناشی از تحریم و تأمین ارز نیست. چراکه بخش معدن قادر به تأمین ارز موردنیاز خود است و درآمد کافی برای این دست اقدامات را دارد. چالش در قوانین دست‌وپاگیر است، به‌عنوان‌مثال شرکت‌ها را ملزم به خرید از یک شرکت خاص می‌کنند.
در ادامه برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ مهدی میرمحمدی، معاون امور معدنی صنعت، معدن و تجارت استان تهران رفته و در خصوص چالش های معدنی با او به گفت و گو پرداختیم.. او درباره عمده چالش اکتشافات معدنی در استان تهران نیز گفت: برای استفاده از مواد معدنی انسان‌ها باید از طبیعت دنباله‌روی کنند نه این که طبیعت از انسان دنباله‌روی کند. از طرفی شهر در محلی قرار می‌گیرد که از مواد معدنی آن منطقه نمی‌توان استفاده کرد؛ چراکه اعتراض مردم را به همراه خواهد داشت. در استان تهران چالشی که با اکتشاف مواد معدنی وجود دارد مخالفت ۱۰۰ درصدی منابع طبیعی با فعالیت معدنی است. این مخالفت گاهی ممکن است ناشی از تحت‌فشار بودن باشد، یا اینکه در صورت موافقت منابع طبیعی مردم معترض می‌شوند. این در حالی است که قیمت اراضی در استان تهران به‌قدری بالاست که استخراج مواد معدنی سود چندانی نخواهد داشت.
وی ادامه داد: مواد معدنی استان تهران مصالح ساختمانی (شن، ماسه، سنگ مایون، پی و لاشه) است. افراد زمین خود را برای استخراج مصالح استفاده نمی‌کنند؛ چراکه بر این باورند، ارزش زمین بیشتر از استخراج شن و ماسه است. معادنی هم که در اراضی ملی قرار دارد با مخالفت منابع طبیعی مواجه می‌شود؛ چراکه گونه‌های ممنوع قتل، مشکلات حقوقی و طرح مرتع‌داری وجود دارد. با این دلایل در ۸ سال گذشته با نزدیک به ۱۰۰ درصد از فعالیت اکتشافی مخالفت شده است؛ بنابراین نزدیک به یک دهه است که در استان تهران هیچ اکتشافی صورت نگرفته تا به بهره‌برداری برسد.
میرمحمدی با اشاره به تفاوت میان موقعیت معدنی استان‌ها تشریح کرد: در هر استانی مشکلات منحصربه‌فردی وجود دارد. از طرفی معدن خیز ترین منطقه کشور استان کرمان است. استان اصفهان هم به معادن سنگ معروف است و استان خراسان و فارس هم معادنی در خود جای‌داده‌اند و هر کدام چالش مربوط به خود را دارند. اما چالش مشترک میان تمام استان‌ها در سال‌های گذشته مخالفت محیط‌زیست و منابع طبیعی است. بااین‌حال محیط‌زیست برخی مناطق را از شکار ممنوع به حفاظت شده ارتقا می‌دهد و چالش‌های دیگری را رقم می‌زند.
معاون امور معدنی صنعت، معدن و تجارت استان تهران در بخش پایانی سخنان خود عنوان کرد: اساساً به‌واسطه حمایت از تولید داخل باید ساخت داخل اولویت باشد. برای واردات تجهیزات چند مرحله وجود دارد، ابتدا باید آن دستگاه مشابه داخلی (گاهی اوقات دیده می‌شود که ماشین‌آلاتی را وارد می‌کنند درصورتی‌که مشابه داخلی دارد. قطعاً این دست تجهیزات در گمرک گیر می‌کند) نداشته باشد. درباره تخصیص ارز باید گفت قطعاً به ماشین‌آلات و تجهیزات ارزی اختصاص داده نمی‌شود. الان اولویت کشور مواد اولیه است و باید در جهت ارتقای تولید ارز به این بخش تخصیص داده شود. در موضوع مصالح ساختمانی مهم‌ترین چالش بازار مصرف است. جلسات و اقدامات خوبی در جهت تحقق پروژه‌های مسکنی دولت صورت‌گرفته است. در استان تهران ۲۹۴ معدن وجود دارد که شاید ۱۹۰ عدد در حال فعالیت است و ۱۰۰ عدد دیگر کج دار مریض ادامه می‌دهد. پس با وجود تأمین ۹۰ درصدی مصالح ساختمانی تمام ادامه فعالیت معادن استان تهران به پروژه‌های مسکنی دولت مربوط است.