Loading...
شما از نسخه قدیمی این مرورگر استفاده میکنید. این نسخه دارای مشکلات امنیتی بسیاری است و نمی تواند تمامی ویژگی های این وبسایت و دیگر وبسایت ها را به خوبی نمایش دهد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه به روز رسانی مرورگر اینجا کلیک کنید.

نام کاربری:
کلمه عبور:


عضویت در سایت

بازیابی رمز عبور

برآورد قیمت کیلوگرم و تومان می باشد.

شما در حال مشاهده ی قیمتهای هفته ی گذشته هستید
با عضویت در سایت قیمت های روز را مشاهده کنید












تاریخچه فلز روی در ایران

تاریخچه فلز روی در ایران

تاریخچه روی در ایران وجهان

روی در ابزار های برنزی ساخته دست بشر ۵۰۰۰ سال پیش، یافت شده.۲۰۰۰ سال است که بعنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده برنج در اروپا و آسیا مورد استفاده قرار می گیرد.قدمت برخی از مصنوعات روی به حدود ۵۰۰ سال قبل بر می گردد. در قرن هفتم بعد از میلاد مسیح چینی ها تکنولوژی ذوب را گسترش دادند . در قرن دهم میلادی سکه هایی از ناحیه زاوار هندوستان ضرب شده است. براساس مشاهدات باستان شناسان از قرن چهارم به بعد مقدار زیادی روی در زاوار تولید و مورد استفاده قرار گرفته است. در خلال قرنهای هفدهم و هجدهم تختال روی از آسیا به مقصد بازارهای اروپا صادر می شد. قدیمی ترین قطعه ساخته شده از روی بتی است که در کاوش های باستان شناسی در”دردوش”(Dordosh) در منطقه ترانسیلونیا به دست آمده و در ترکیب آن ۵۲/۸۷ در صد روی، ۴۱/۱۱ درصد سرب و ۰۷/۱ درصد آهن وجود داشته است. در خرابه های کامرس (Cameros) که۵۰۰ سال قبل از میلاد ویران شده است دستبندی به دست آمده است که از روی پر شده بود. ۲۰۰ سال بعد از میلاد رومی ها با برنج آشنا شدند و آن را به روش ذوب و احیاء در کوره و به همراه مس شکل می داده اند. در طول این فرآیند نخست اکسید روی احیاء می گردید. سپس بخارات روی درمس نفوذ می کرد و با افزایش دما، محصول ذوب شده و برنج با ترکیب یکنواخت حاصل می شد.

روی به صورت فلز و به صورت اکسید روی از قرن ۱۲ میلادی در هندوستان تولید شد و بعدها در قرن هفدهم در کشور چین تولید و مورد استفاده قرار گرفته است. در حدود سال ۱۷۳۰ دانش ذوب روی از چین به انگلستان رسید و در سال ۱۷۳۹ امتیازنامه برای فرآیند تقطیر به ثبت رسید و درطول سالهای ۱۷۴۳ – ۱۷۴۰ یک کارخانه ذوب روی با تولید ۲۰ تن در سال در بریستول احداث و راه اندازی گردید. در این فرآیند مخلوط کربن و سنگ معدن اکسید روی در یک کوره که ته آن لوله ای تعبیه شده بود مورد استفاده قرار می گرفت و روی تبخیر شده در لوله مایع می شد و در خارج کوره جمع آوری می گردید.

در ایالات متحده امریکا روی برای نخستین بار در سال ۱۸۳۵ در واشنگتن تولید شد. در سال ۱۸۸۰ هیدرومتالورژی روی برای تولید سولفات روی و استفاده از آن برای تولید رنگدانه Lithapone معمول بوده است. تا حدود سال های ۱۸۸۰ به کانه های سولفوره روی چندان توجهی نمی شد و در اروپا اغلب کالامین برای تولید روی مورد استفاده قرار می گرفت. لکن در طول سالهای ۱۸۸۱ فرآیند تصفیه اصلاح گردید و گاز So2 با درصد بالا حاصل شد و بدین ترتیب سنگهای سولفوره در مدار تولیدروی قرار گرفت.

در یونان باستان نیز از این فلز استفاده می شده به طوری که مجسمه ای از جنس روی در ترانسیلوانیا یافت شده که جزء قدیمی ترین قطعـاتی است که در ساخت آن روی بکــار رفته است.این فلز در یونان ” واپسودارگراس” یعنی ( با فلز دیگر اشتباه گرفتن یا نقره کاذب ) و این فلز مبهم به نظر می آمده و به اشتباه فلز نقره نامیده می شده.

آشنایی با فلز روی در ایران سابقه دیرینه داشته، چنان که گفته می‌شود صنعت فلزکاری در ایران سابقه هفت هزار ساله دارد. چنانچه پیداست، ایرانیان از کهن‌ترین ایام، توانایی ساخت آلیاژهای گوناگونی از فلزات را داشته‌اند. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برنج(آلیاژ مس و روی)، هفت جوش(آلیاژی با ترکیب هفت عنصر فلزی: مس، طلا، نقره، روی یا سرب، قلع، آهن و جیوه یا پلاتین)، سفید روی(نوعی آلیاژ که رنگ و جلای زیبایی داشته و جهت ساخت ظروف بکار می‌رفته است)، مفرغ(آلیاژ مس و قلع یا روی) مفرغ اولین بار توسط ایرانیان در منطقه لرستان ساخته شده است.

در دوره ساسانیان صنعت فلزکاری بسیار توسعه یافته است چنانچه با بررسی‌ نمونه‌های ارزنده و زیبای به جای مانده می‌توان به تکنیک بالای (در زمان خود) صنعت فلزکاری در این دوره پی برد. در این دوره فلزکاران از آلیاژ سرب و روی ظروف زیبایی می‌ساختند که ظاهری نقره فام داشته و بعضا توسط سنگ‌های قیمتی و رنگین ترصیع می‌شدند.

متاسفانه از پیشینه تهیه روی در ایران شواهد مکتوب چندانی در دست نیست. اینکه ایرانیان چگونه آلیاژهایی از روی تولید، و تکنولوژی ساخت اینگونه آلیاژها در عصر خود به چه صورتی بوده مطالبی مکتوب(در پژوهش‌های انجام شده توسط نگارنده) به دست نیامده است. البته هنوز آثاری از کوره‌های بسیار قدیمی در اطراف برخی از معادن سرب و روی مشهود می‌باشد ولی مطالعات انجام شده در خصوص این آثار بسیار کم و ناکافی است.

در تفحص صورت گرفته توسط نگارنده در کتب بجا مانده از شاعران و ادیبان کهن ایران مطالب بسیاری در زمینه فلز روی بدست آمده است. گویی بنای جمله برخی ابیات اشعار بر این کلمه تکیه داشته، که در زیر به ذکر چند نمونه از آنها بسنده می‌شود:

تو گفتی که از آهنش کرده‌اند            به سنگ و به رویش برآورده‌اند (فردوسی)

بفرمود     کآهنگران     آوردند            مس  و  روی  پتک  گران آورند  (فردوسی)

آهنم  از  آهن  و  رویی   وگر             آب    شوی    آب   ترا   آهنم   (ناصر خسرو)

همچنین در ابیاتی از دیگر شاعران به نام سده‌های گذشته ایران به کلمات مرکب دیگری چون: رویین، خم، رویین درق، رویین دز، رویین دژ، رویین سم، رویینه مال، رویینه نای و ... برخورد کرده که نشان از شناخت این فلز در ایام بسیار گذشته توسط ایرانیان دارد.

چنانچه مارکوپلو در پایان قرن سیزدهم توصیف نموده است که در بلاد ایران از اکسید روی جهت تولید توتیا (محلولی از ویترول روی) استفاده کرده که به زبان محلی سرمه نامیده می‌شده است و برای التیام دردهای چشم مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

در چند دهه گذشته در ایران از فلز روی جهت ساخت ظروف آشپزی استفاده زیادی می‌شده است که به غلط در بین عوام به نام روح نامیده و ظروف ساخته شده از آن را روحی می‌نامیدند. هنوز هم با توجه به اینکه آلومینیوم جایگزین روی در ظروف آشپزخانه شده است، برخی مردم به اشتباه این ظروف را همچنان روحی می‌نامند.

در سال‌های اخیر رشد فزاینده‌ای نسبت به گذشته در صنعت تولید روی و ترکیبات آن در ایران ایجاد شده است.

  • منبع: متال آنلاین
  • تاریخ: سه شنبه 2 آذر 1400 - 11:48
  • نویسنده: پ . ز
  • صفحه: مقالات
  • بازدید: 2171