10 حقیقت جالب در مورد سرب

سرب چیست؟

سرب فلزی سنگین است که همه ما در زندگی روزمره، در لحیم‌ کاری‌، در شیشه‌های رنگی و در برخی موارد در آب‌های آشامیدنی با آن رو به رو می‌شویم. در ادامه مقاله 10 واقعیت در خصوص این عنصر با ارزش را معرفی خواهیم کرد، با ما همراه باشید.

نام عنصر: سرب

نماد عنصر: Pb

عدد اتمی: 82

وزن اتمی: 207.2

طبقه عنصر: فلز پایه یا فلز اساسی

شکل و فرم ظاهری: سرب در دمای اتاق یک ماده جامد فلزی خاکستری است.

10 حقیقت جالب از سرب

♦ سرب دارای عدد اتمی 82 است، یعنی هر اتم سرب دارای 82 پروتون است. این بالاترین عدد اتمی برای عناصر پایدار است. سرب طبیعی حاوی مخلوطی از 4 ایزوتوپ پایدار است، اگرچه رادیو ایزوتوپ‌ها نیز وجود دارند. نام عنصر سرب از کلمه آنگلوساکسون برای این فلز آمده است. نماد شیمیایی آن Pb است که از کلمه plumbum، نام قدیمی لاتین سرب، گرفته شده است.

♦ سرب، زمانیکه تازه برش می‌خورد، یک فلز براق سفید آبی‌ است، اما در هوا و اتمسفر به رنگ خاکستری تیره تبدیل می‌شود. در زمان ذوب شدن نیز به رنگ نقره‌ای کروم براق در‌می‌آید. در حالی که سرب مانند بسیاری دیگر از فلزات متراکم، شکل پذیر و قابل انعطاف است، اما بسیاری از خواص آن چیزی نیست که اغلب فلزات داشته باشند. به عنوان مثال، این فلز دارای نقطه ذوب پایین (327.46 درجه سانتیگراد) است و رسانای ضعیفی برای برق است.

♦ سرب یکی از فلزاتی است که برای انسان باستان شناخته شده بود. این فلز را گاهی اوقات فلز اول می‌نامند(اگرچه انسان‌های نخستین نقره، طلا و فلزات دیگر را نیز می‌شناختند). کیمیاگران این فلز را با سیاره زحل مرتبط کردند و بدنبال راهی برای تبدیل سرب به طلا بودند.

♦ امروزه، بیش از نیمی از سرب تولید شده در باتری‌های ماشین اسید سرب، بکار می‌روند. درحالیکه سرب به صورت خالص در طبیعت (به ندرت) وجود دارد، بیشتر سرب تولید شده در عصر حاضر، از باتری‌های بازیافتی تامین می‌شود. سرب در ماده معدنی گالن (PbS) و سنگ‌های معدنی مس، روی و نقره یافت می‌شود.

♦ سرب بسیار سمی است. این عنصر در درجه اول بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد. این عنصر برای نوزادان و کودکان بسیار خطرناک است. قرار گرفتن در معرض سرب (به ویژه در کودکان و نوزادان) می‌تواند رشد را متوقف کند. سرب یک سم تجمعی است، بدین معنی که پس از ورود به بدن، در مناطقی مانند خون، کلیه‌ها، کبد و مغز جمع می‌شود.

♦ سرب تنها فلزی است که اثر تامسون صفر را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، هنگام عبور جریان الکتریکی از نمونه سرب، گرما نه جذب می‌شود و نه آزاد می‌شود.

♦ درحالیکه امروزه، دانشمندان می‌توانند اکثر عناصر را به راحتی از هم تشخیص دهند، اما تشخیص سرب و قلع در گذشته دشوار بود، زیرا این دو فلز دارای ویژگی‌های مشابه بی‌شماری هستند. در گذشته این دو عنصر را اشکال مختلفی از یک عنصر در نظر می‌گرفتند، بطوریکه رومیان باستان سرب را plumbum nigrum به معنی "سرب سیاه" و قلع را  plumbum candidum به معنای "سرب روشن" می‌نامیدند.

♦ مدادهای چوبی در واقع هرگز حاوی سرب نبوده‌اند. سرب مدادی، نوعی گرافیت است که رومی‌ها آن را plumbago می‌نامند، که به معنی عمل برای سرب است. این دو ماده با وجود اینکه متفاوت هستند، اما نام‌ آنها به هم مربوط می‌شود. با تمام این اوصاف، سرب به نوعی به گرافیت مربوط می‌شود، زیرا گرافیت یک شکل یا آلوتروپ از کربن است. سرب نیز از خانواده عناصر کربن می‌باشد.

♦ کاربردهای بیشماری برای سرب وجود دارد. رومیان باستان به دلیل مقاومت بالای آن در برابر خوردگی از آن برای لوله‌کشی استفاده می‌کردند. البته لازم به ذکر است که، این عمل خطرناک بوده، چراکه آب درون لوله‌ها در معرض یک ماده سمی قرار می‌گرفتند. در عصر حاضر نیز، لحیم سرب برای جوشکاری وسایل لوله کشی متداول است. سرب به بنزین اضافه شده تا ضربه به موتور کاهش پیدا کند. سرب در رنگ‌های اسباب بازی‌ها و همچنین رنگ‌های ساختمانی، و حتی در مواد آرایشی و غذایی (در گذشته) برای اضافه کردن عطر و طعم شیرین،  بکار می‌رود. از سرب همچنین در ساخت شیشه‌های رنگی، وزنه‌های ماهیگیری، سپرهای تابشی یا تشعشی، گلوله، مجسمه و غیره بکار می‌رود. اگرچه زمانی افزودن سرب به رنگ و سموم دفع آفات رایج بود، اما به دلیل سمی بودن آن در طولانی مدت، امروزه از ترکیبات سرب کمتر استفاده می‌شود. طعم شیرینی که سرب در ترکیبات مختلف ایجاد می‌کند، باعث جذابیت آنها برای کودکان و حیوانات خانگی می‌شود.

♦ فراوانی سرب در پوسته زمین، 14 قسمت در هر میلیون وزن است. فراوانی آن در منظومه شمسی نیز، 10 قسمت در هر میلیارد وزن است.