خودنمایی دلالان فولاد به حاشیه می‌رود

از ابتدای امسال تنها در دوره‌ای کوتاه شاهد روند رو به رشد قیمت‌ها و حجم مبادلات فولاد در بازار این محصول بوده‌ایم که این امر نیز نه به دلیل تحرک واقعی تقاضای مصرفی بلکه کاملا متاثر از آثار روانی ناشی از رشد هزینه‌های جاری و ثابت فرآیند تولید و از طرفی افزایش دو درصدی رقم مالیات بر ارزش افزوده از شش به هشت درصد بوده است.

از این رو پس از پشت سر گذاشتن چند هفته التهابات گذرا در این بازار و دیگر بازارهای کالایی از آنجاکه رکود در صنایع مصرف‌کننده از فولاد ادامه داشت، روند نزولی قیمت‌ها و به تبع حجم مبادلات این محصول از اردیبهشت ماه بار دیگر آغاز و در ماه‌های دیگر نیز ادامه یافت.

در اینجا نگاهی به روند مبادلات فولاد در بورس کالا طی 10 ماه سال گذشته و مقایسه آن با مدت مشابه امسال برای تبیین شرایط رکودی بازار آهن خالی از لطف نیست. در اغلب ماه‌های مورد بررسی در سال گذشته، حجم مبادلات فولاد همواره عددی بالاتر از همین رقم در ماه مشابه سال 1393 است.

به‌ عنوان مثال در ماه‌های اردیبهشت، خرداد، تیر، شهریور، آبان و دی، حجم مبادلات سال 1392 فاصله قابل ملاحظه‌ای با امسال داشته و تنها در ماه‌های فروردین، مرداد، مهر و آذر اندکی این روند معکوس شده است.

این موضوع در شرایطی رخ داده که سال گذشته هم صنعت فولاد کشور درگیر رکود بوده اما این مساله (رکود و بی‌رونقی معاملات) شدت و عمق بیشتری را در سال 1393 تجربه کرده است؛ به‌طور کلی از فروردین تا پایان دی پارسال حدود هشت میلیون تن انواع فولاد در بورس کالای ایران عرضه شده در حالی که سال جاری این رقم به حدود هفت میلیون و 300 هزار تن تقلیل یافته است.

از سوی دیگر اکثر محصولات ارائه شده در بورس نیز در قالب سلف به تابلو معاملات آمده‌اند و در برخی محصولات مانند شمش فولاد خوزستان و ذوب‌آهن هم علاوه بر اینکه تنزل نرخ قابل ملاحظه‌ای در مقایسه با ابتدای سال رخ داده، شرایط بازپرداخت وجه هم نسبت به پارسال تسهیل یافته اما همچنان حجم عرضه و مبادلات با کاهش نسبی روبرو بوده است.

در واقع رکود فعالیت‌ها و ساخت و سازهای مسکونی در اکثر نقاط کشور به خصوص شهرهای بزرگی مانند تهران و عدم تخصیص اعتبارات عمرانی به پروژه‌های جدید از یکسو و کاهش قیمت نفت و سنگ‌آهن در بازارهای جهانی از سوی دیگر موجب تحت فشار قرار گرفتن بازار فولاد داخلی و تشدید شرایط سخت و نزولی صنعت فولاد کشور در طول ماه‌های اخیر شده است.

این شرایط ناخوشایند البته تا جایی در حال پیشروی است که زنگ خطر برای بسیاری از واحدهای تولیدی فعال این صنعت به صدا درآمده و اغلب واحدهای کم‌توان‌تر را به تعطیلی کشانده یا در معرض ورشکستگی در روزهای باقیمانده تا پایان سال قرار داده است.

به هر طریق در شرایطی که بازار فولاد دو سالی است روزهای معاملاتی خود را با رکود معناداری پشت سر می‌گذارد و حجم دادوستدها در بازارهای رسمی و غیررسمی این محصول به ارقام بسیار پایینی تنزل کرده است، تاثیرات بلندمدت ورود فولاد به بورس را در بهبود جریان قانونمند معاملات فولاد، کاهش واسطه‌ها و افزایش حجم تولید کارخانه‌های فولادی باید بسیار پررنگ و موثر قلمداد کرد که با گذشت زمان اثرات آن برای فعالان بازار و صنعت فولاد بیشتر آشکار خواهد شد.